(Huis)dieren en corona (COVID-19)

Ontwikkelen dieren klachten die lijken op corona, zoals ernstige benauwdheid of diarree? En is er intensief contact geweest met een corona (verdachte of besmette)-patiënt? Neem dan telefonisch contact op met de eigen dierenarts. De dierenarts beoordeelt vervolgens de zieke huisdieren. De dierenarts besluit in samenspraak met de NVWA of er extra onderzoek wordt gedaan.

Voor huisdieren geldt dat besmette dieren zo veel mogelijk binnen moeten blijven in thuisquarantaine. Ze mogen met uitlaten niet los lopen, de ontlasting moet worden opgeruimd en ze mogen ook geen contact hebben met andere dieren.

De NVWA registreert meldingen en beoordeelt per geval of diagnostisch onderzoek nodig is. Doel van dit onderzoek is om meer te weten te komen over het coronavirus. De NVWA werkt hierbij onder andere samen met het RIVM voor verdenkingen bij mensen. Voor verdenkingen bij dieren werken we samen met Wageningen Bioveterinary Research (WBVR).

Bij het Landelijk meldpunt dierziekten van de NVWA zijn meerdere meldingen binnengekomen van zieke huisdieren (katten en een hond) uit gezinnen waar vermoedelijk corona circuleert. Op 12 mei 2020 is gebleken dat bij een hond van een COVID-19-patiënt antistoffen tegen het virus zijn aangetroffen. Dit betekent dat dit dier besmet is geweest met het virus.

Dat honden besmet kunnen worden met corona wisten we al; eerdere meldingen over besmette honden kwamen uit Hong Kong.

Er wordt in Nederland ook onderzoek gedaan naar SARS-CoV-2 in honden en katten. Een eerste studie is afgerond. In deze studie is gekeken naar het aantal dieren met antilichamen tegen het virus als aanwijzing voor een doorgemaakte infectie. Het betreft monsters die door dierenartsen naar de diagnostische laboratoria van de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht zijn gestuurd voor reguliere diagnostiek en dus niet in verband met COVID-19 verdenking of contact met COVID-19 patiënten.

Het voorkomen van het virus binnen deze geteste populatie is laag, wat aangeeft dat infecties bij kat en hond incidenteel voorkomen waarschijnlijk als gevolg van verspreiding door de mens. Op de eerste 5 positieve nertsenbedrijven zijn katten onderzocht, en bij 10 katten zijn antistoffen aangetoond en bij 3 katten is het virus aangetoond. Recent is ook bij een ander besmet nertsenbedrijf bij een hond het virus aangetoond. Honden en katten die een besmetting met SARS-CoV-2 doormaken vertonen doorgaans geen tot milde klachten.

Uit vervolgonderzoek onder asielkatten en onder honden en katten uit huishoudens zonder link met personen met COVID-19 bleken slechts enkele dieren antistoffen tegen SARS-CoV-2 te hebben en dus besmet te zijn geweest. Geen van deze dieren testte positief op het virus. Dat betekent dat de kans dat honden en katten buiten hun huishouden met SARS-CoV-2 worden besmet erg klein is.

Er zijn nog geen gevallen bekend van besmette honden en katten die mensen hebben besmet. De kans hierop wordt heel klein geacht.

Advies RIVM

De kans dat dieren in huishoudens besmet raken met het virus en een rol spelen in de verspreiding van het virus is heel klein. Op dit moment schat het RIVM deze kans veel kleiner in dan de kans dat mensen elkaar besmetten. Toch adviseert het RIVM om voorzorgsmaatregelen te nemen bij honden en katten uit een huishouden met een COVID-19 besmetting

Adviezen voor eigenaren van honden en katten

Voor eigenaren van honden en katten uit een huishouden met een COVID-19 besmetting adviseert het RIVM extra voorzorgsmaatregelen :  

• Vermijd zo veel mogelijk het contact met uw huisdier; knuffel niet en laat u niet likken.
• Houd honden en katten zoveel mogelijk binnen tijdens uw isolatie- of quarantaineperiode en/of die van uw huisgenoten. Als katten (voornamelijk) buiten leven, houd ze dan zoveel mogelijk buiten.
• Laat honden enkel kort en aangelijnd uit.
• Laat een niet-coronaviruspositieve huisgenoot voor het huisdier zorgen, als dat mogelijk is
• Goede hygiëne is extra belangrijk

De kans dat uw huisdier na een eventuele besmetting ziek wordt, is klein. Als uw dier toch COVID-19 gerelateerde klachten krijgt, zorg dan dat het dier niet naar een locatie gaat waar veel dieren bij elkaar komen (opvang, pension, asiel). Als het dier ernstige benauwdheids- en /of diarreeklachten heeft, neem dan telefonisch contact op met de dierenarts. Geef bij de dierenarts aan dat uw huisdier uit een huishouden komt met een COVID-19 besmetting. Uw dierenarts kan in samenspraak met de NVWA besluiten of er extra onderzoek wordt gedaan.

De kans dat mensen besmet worden door hun huisdier is veel kleiner dan dat ze ziek worden van hun huisgenoten. Het is verstandig dat alle huisgenoten met klachten zich laten testen en contact met de kat of hond zo veel mogelijk vermijden. 

Andere huisdieren waarmee geknuffeld wordt

Van onder meer hamsters, fretten en konijnen weten we dat zij besmet kunnen raken met het coronavirus (SARS-COV-2). Aangezien deze dieren zelden het huis verlaten, is er op dit moment geen reden om voor deze thuisblijvende dieren extra voorzorgsmaatregelen te nemen.

Besmette nertsenbedrijven geruimd

Alle met corona besmette nertsenbedrijven zijn geruimd. Deskundigen geven aan dat het virus kan blijven circuleren op de besmette bedrijven. Dit betekent een bedreiging voor de gezondheid van dieren en mensen.

Op 28 augustus 2020 heeft het kabinet besloten dat alle nertsenbedrijven vóór het volgende productieseizoen (begin 2021) moeten stoppen. Inmiddels zijn alle Nederlandse nertsenbedrijven leeg.

Maatregelen op alle nertsenbedrijven

Voor bedrijven waar geen coronavirus is aangetoond, zijn de meeste maatregelen ingetrokken zoals het bezoekersverbod. Voor opslag, afvoer en verwerking van nertsenkadavers en hun mest zijn er nog enkele maatregelen van kracht die zijn terug te vinden in de Regeling Maatregelen SARS-CoV-2 bij nertsen.

Voor de corona besmette bedrijven gelden daarbij nog enkele aanvullende maatregelen zoals gekanaliseerde afvoer van de mest.

Meer over de maatregelen voor nertsenbedrijven staat beschreven op de pagina Bedrijfsmatig gehouden dieren en corona (SARS-CoV-2).

Mogelijke dier-op-mensbesmetting op nertsenbedrijf

In Nederland zijn enkele gevallen bekend van mogelijke dier-op-mensbesmetting. Deze besmettingen hebben plaatsgevonden op nertsenbedrijven waar nertsen besmet waren met het virus. Medewerkers van de bedrijven hebben de nertsen verzorgd toen nog niet bekend was dat de dieren besmet waren. Mogelijk liepen enkele medewerkers via de nertsen het virus op. Medewerkers van besmette nertsenbedrijven hebben vervolgens het advies gekregen persoonlijke beschermingsmiddelen te gebruiken. Inmiddels zijn alle Nederlandse nertsenbedrijven leeg.

Er zijn nog geen gevallen bekend van besmette honden en katten die mensen hebben besmet. De kans hierop wordt heel klein geacht.

Wereldwijd is er melding gemaakt van een aantal incidentele gevallen van honden en katten die positief testten op corona. Bij al deze gevallen was de eigenaar van het dier corona-positief en is overdracht van een besmet persoon naar het dier de meest waarschijnlijke route geweest. In een dierentuin in New York vertoonden 4 tijgers en 3 leeuwen milde luchtwegklachten; 1 tijger werd getest en bleek positief voor corona.

• Kamerbrieven en regelingen over corona bij nertsen
• Bedrijfsmatig gehouden dieren en COVID-19 (nvwa)
• RIVM: Adviezen voor eigenaren van huisdieren en COVID-19
• One Health: Vragen en antwoorden over corona en huisdieren
• WHO: corona en muggen "Er zijn geen aanwijzingen dat het nieuwe coronavirus door muggen kan worden overgedragen. Het nieuwe coronavirus verspreidt zich voornamelijk door druppeltjes die worden geproduceerd wanneer een geïnfecteerde persoon hoest of niest, of door druppeltjes speeksel of afscheiding uit de neus."
• Rijksoverheid: Coronavirus COVID-19
• Coronapagina KNMvD - website Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde
• Nieuwsberichten rijksoverheid over corona bij nertsen