Verdronken aardappelen langs de Maas: werk aan de winkel voor team Expertise Plantgezondheid Nationaal

Weblogbericht | 27-07-2021 | Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit

Een overstroming in een gebied waar aardappelen geteeld worden heeft tijdens het groeiseizoen de belangstelling van de mensen van team Expertise die zich met de bacterieziekte Bruinrot bezig houden. Bruinrot vormt geen gevaar voor de volksgezondheid, maar de aardappelplanten lijden er zeker onder. Bladeren verwelken en verkleuren, de bladstelen gaan hangen en uiteindelijk verwelkt de hele plant.

Besmette aardappelen vertonen uitwendig meestal geen symptomen, wel kan er sprake zijn van inwendige symptomen. Soms ontstaat er een paarse verkleuring van de schil en er kan wat bacterieslijm aan de buitenkant zitten waaraan grond kleeft. Ook in de aardappel kan vuilwit tot bruin en kleverig bacterieslijm ontstaan. De besmette aardappelen zijn niet meer aantrekkelijk voor consument.

In het oppervlaktewater

Uiteraard willen we niet dat oogsten verloren gaan en dus moet worden voorkomen dat Bruinrot toeslaat. Bruinrot is daarom een quarantaineziekte. Dat betekent dat introductie en verspreiding in aardappelen moeten worden voorkomen. Daarnaast moeten met Bruinrot besmette partijen aardappelen vernietigd worden.

Het vervelende is dat de bacterie die Bruinrot in aardappelen veroorzaakt, genaamd Ralstonia solanacearum, in het oppervlaktewater voorkomt. Introductie in aardappelen vindt plaats door contact met besmet oppervlaktewater. Contact van dit water met aardappelen is dus uitermate risicovol. Uit de watermonsters die de NVWA jaarlijks neemt, is bekend waar de bacterie in het oppervlaktewater voorkomt en ja, ook grote delen van de Maas zijn besmet!

Aardappelteelt 2021 nabij Boxmeer
oranje = pootaardappelen
groen = consumptieaardappelen

Vanuit de lucht

Overstromingssituaties laten zich het beste van uit de lucht in beeld brengen. Daarom is afgelopen woensdag vanuit een helikopter de situatie in het stroomgebied van de Maas tussen Roermond en Alphen beoordeeld. Aan de hand van de (kaart) gegevens van de RVO is bekend waar poot- of consumptieaardappelen geteeld worden. Het betreft in totaal 20 percelen met pootaardappelen en ongeveer 100 percelen en perceeltjes met consumptieaardappelen die buitendijks (in de uiterwaarden) van de Maas geteeld worden.

Verspreiding voorkomen

Aardappelen zijn ‘verdronken’ (gaan rotten) na ongeveer 1 dag onder water gestaan te hebben. De genoemde percelen zijn allemaal geheel of bijna geheel overstroomd geweest en moeten helaas als verloren worden beschouwd. Hetzelfde geldt voor vrijwel alle andere gewassen die overstroomd zijn geweest of nog onder water staan.

De Nederlandse Algemene Keuringsdienst (NAK) voor zaaizaad en pootgoed van landbouwgewassen is verantwoordelijk voor de keuring van pootaardappelen. De NAK beëindigt de keuring van de ondergelopen pootgoedpercelen. Dat betekent dat – mocht er nog iets van een opbrengst zijn – dit niet gebruikt mag worden als pootaardappelen. Daarmee wordt eventuele verspreiding van de bacterie die Bruinrot veroorzaakt in de aardappelketen voorkomen. Doordat de aardappelen verdronken zijn en niet meer gebruikt kunnen en mogen worden, is de kans op introductie van bruinrot in de aardappelketen nihil.

Als de percelen maar gedeeltelijk of korter onder water hadden gestaan, waren niet alle aardappelen verdronken en was de kans op verspreiding van Bruinrot groter geweest. Al met al valt de inzet vanuit het domein Plantgezondheid nu mee, maar dat kan een volgende keer heel anders zijn.

Over de auteur

Jessica Reurich is manager van team Plantgezondheid Nationaal bij de NVWA. Informatie over wat wij doen op het gebied van plantgezondheid kun je ook volgen via Twitter.