Nieuwe inzichten Europese autoriteit EFSA over witte kleurstof E 171 titaandioxide
De Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA heeft opnieuw naar de veiligheid van het additief E 171 gekeken. Reden is dat nieuwe informatie over mogelijke effecten van titaandioxide beschikbaar is gekomen. EFSA concludeert dat niet zeker is dat het gebruik van E 171 in voedsel veilig is. Het is nu aan de Europese Commissie en de lidstaten om te beslissen of titaandioxide nog in voedsel gebruikt mag worden in Europa. Dit gebeurt naar verwachting op korte termijn. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is voor Nederland betrokken bij deze beslissing.
Wat is titaandioxide?
Titaandioxide heeft E-nummer E 171 en wordt als witte kleurstof in voedsel gebruikt. Het wordt ook wel titaniumdioxide genoemd. Het kan zitten in bijvoorbeeld kauwgom, drop, chocolade en in versiering zoals glazuur op koek en gebak. In de ingrediëntenlijst op de verpakking van een product staat of het additief erin zit. Titaandioxide bestaat uit deeltjes van verschillende grootte, waaronder hele kleine deeltjes, de zogenoemde nanodeeltjes.
Meer inzichten over effecten van titaandioxide in het lichaam
Recent is duidelijk geworden dat minder dan 1% van de titaandioxide na inslikken wordt opgenomen in het lichaam. De deeltjes worden niet goed afgebroken en blijven in weefsel en organen in het lichaam achter, voornamelijk in de lever en de milt. Titaandioxide kan jaren in het lichaam aanwezig blijven. Dit betekent niet direct dat het ook schadelijk is, maar wel dat goed gekeken moet worden naar mogelijke risico’s. De afgelopen jaren is steeds duidelijker geworden hoe risico’s van kleine deeltjes goed onderzocht en beoordeeld kunnen worden.
Risico’s voor de gezondheid niet uitgesloten
EFSA concludeert dat niet zeker is dat het gebruik van E 171 in voedsel veilig is. Door de nieuwe informatie is niet uit te sluiten dat E 171 genotoxisch is. Genotoxisch betekent dat een stof DNA in cellen kan beschadigen. Het lichaam kan deze schade repareren. Soms lukt dat niet en kan DNA-schade in de loop van tijd leiden tot kanker. Hierbij zijn meerdere factoren van belang zoals de eigenschappen van een stof, hoeveel je er van binnen hebt gekregen, je levensstijl (bijvoorbeeld roken, alcohol drinken en bewegen) en je eigen aanleg. Voor titaandioxide weten we niet zeker of het schade aan DNA veroorzaakt. Het is daarom ook niet zeker of het kanker kan veroorzaken.
Rol van Nederland
Nederland speelt een actieve rol in de internationale wetenschappelijke discussie over titaandioxide. Sinds 2012 doet het RIVM, in samenwerking met anderen, onderzoek naar de mogelijke risico’s van titaandioxide in voedsel. Het RIVM kijkt kritisch naar beschikbare wetenschappelijke informatie en communiceert regelmatig over eventuele risico’s van nanodeeltjes. In 2019 heeft bureau Risicobeoordeling & onderzoek (BuRO) van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) de minister van Medische Zorg en Sport geadviseerd te overleggen met producenten van voedsel over titaandioxide. Dit om ervoor te zorgen dat mensen minder van de stof binnen krijgen. Het was namelijk niet duidelijk hoeveel titaandioxide mensen precies binnenkrijgen, of het gebruik van de kleurstof misschien over de jaren was toegenomen en wat de gezondheidseffecten zijn. BuRO gaf ook het advies meer onderzoek te doen naar inname en mogelijke effecten voor de gezondheid.
De resultaten uit onderzoek en de adviezen zijn door Nederland bij EFSA onder de aandacht gebracht en gebruikt voor nieuwe inzichten in voedselveiligheid van E 171. Het is nu aan de Europese Commissie en de lidstaten om te beslissen of titaandioxide nog in voedsel gebruikt mag worden in Europa. Het Ministerie van VWS is voor Nederland betrokken bij deze beslissing.
In welke producten zit titaandioxide?
Als u wilt weten of er titaandioxide in uw voedsel of verzorgingsproduct zit, kijk dan op de verpakking. Op voedsel met titaandioxide staat de stof aangegeven met het woord ‘kleurstof’ gevolgd door de naam ‘titaandioxide’, ‘titaniumdioxide’ of het nummer ‘E 171’. Titaandioxide zit behalve in voedsel ook in andere producten die je (deels) kunt inslikken, zoals tandpasta en lippenbalsem. Op de verpakking van verzorgingsproducten staat titaandioxide aangegeven met het nummer CI 77891. Voor alle type voedsel en verzorgingsproducten zijn er ook producten waar geen titaandioxide in zit.
Meer informatie
- Voor consumenteninformatie over titaandioxide, zie de website van het Voedingscentrum
- Voor wetenschappelijke informatie en achtergronden, zie de website van het RIVM
- Voor het onderzoek van de EFSA, zie het EFSA-rapport
- Voor het advies van bureau Risicobeoordeling & Onderzoek BuRO-NVWA