Tweedaagse inspectie-actie in de orchideeënteelt

Aanleiding

Het gebruik van illegale gewasbeschermingsmiddelen brengt risico’s met zich mee voor mens, dier en milieu. Toch is de naleving van regels voor de toepassing van deze middelen in Nederland al jaren laag, met name in de sierteeltsector. Daarnaast gebeurt de illegale handel in gewasbeschermingsmiddelen vaak buiten het zicht van de overheid, wat het moeilijk maakt om het probleem in kaart te brengen.

Om dit aan te kunnen pakken hebben we in 2023 het rapport Handel in illegale gewasbeschermingsmiddelen gemaakt. Bij dit rapport hoorde een plan van aanpak .

Inspectie met meerdere handhavingspartners

Een van de onderwerpen binnen ons plan van aanpak is de behoefte aan een interdisciplinaire samenwerking met andere handhavingspartners. Op 26 maart en 21 mei 2024 hebben we een belangrijke stap gezet op weg naar deze samenwerking. Toen hebben we namelijk met meerdere handhavingsorganisaties een tweedaagse inspectie-actie gedaan in de orchideeënteelt.

Handhavingspartners

Deelnemers aan deze actie waren naast de NVWA (Toezicht, Administratieve controle en IOD): het Hoogheemraadschap Delfland, de Omgevingsdienst Haaglanden, de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA), de Politie, en het Openbaar Ministerie.

Opzet van de actie

De inspecties vonden plaats in de sierteeltsector onder glas, en specifiek bij telers van orchideeën (phalaenopsis). We hebben deze sector gekozen vanwege de lage naleving van de regels en eerdere gevallen van illegaal middelgebruik.

De deelnemers aan de actie hebben samen de bedrijven gekozen die we geïnspecteerd hebben. Uit de totale groep orchideeëntelers hebben we met alle partners op 26 maart 5 bedrijven bezocht en op 21 mei 6 bedrijven.

Doelstellingen actie

De actie richtte zich op 3 belangrijke doelstellingen:

• Verbeteren van de samenwerking tussen handhavingspartners bij de aanpak van illegale gewasbeschermingsmiddelen, en de handel in deze middelen.
• Het vergroten van onze kennis over het gebruik en de illegale handel in gewasbeschermingsmiddelen, specifiek binnen de teelt van orchideeën.
• Onderzoek naar achterliggende netwerken of facilitators van illegale gewasbescherming.

Bij de voorbereiding en tijdens de 2 actiedagen hebben de deelnemers nauw samengewerkt. Elke deelnemer had zijn eigen rol en bevoegdheden, maar werkte samen aan een integrale controle.

Inspectieresultaten

De inspecties bij orchideeëntelers zijn door onze inspecteurs uitgevoerd, samen met inspecteurs van de Nederlandse Arbeidsinspectie en de Omgevingsdienst Haaglanden. Hoogheemraadschap Delfland en de andere partners waren tijdens de actiedagen als expert beschikbaar.

We hebben samen in totaal 11 telers geïnspecteerd. Iedere handhavingspartner heeft de inspectie uitgevoerd vanuit zijn eigen rol en bevoegdheid. Daarbij hebben verschillende overtredingen geconstateerd bij:

• de verplichte registratie van gewasbeschermingsmiddelen
• niet tijdig gekeurde spuitapparatuur
• het niet hebben van een juist Bewijs van Vakbekwaamheid
• onjuist gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en gebruik van niet-toegelaten middelen

Illegale handel van gewasbeschermingsmiddelen hebben we niet geconstateerd, wel het illegale gebruik van een middel met de werkzame stof Oxamyl.

Hoe hebben we gehandhaafd?

Voor de overtredingen hebben wij bij 6 bedrijven een Rapport van Bevindingen opgemaakt. Bij 4 bedrijven hebben we een officiële waarschuwing gegeven.

De Nederlandse Arbeidsinspectie heeft de bezochte bedrijven onder andere aangesproken op het correct gebruiken van persoonlijke beschermingsmiddelen en het veilig werken op hoogte in de kassen.

Conclusie

De samenwerking bleek zeer nuttig, zowel bij de voorbereiding als bij de daadwerkelijke inspecties. We hebben veel kennis en expertise gedeeld. Waarbij de resultaten en informatie bijdragen aan het versterken van de informatiepositie bij het illegale gebruik en handel van gewasbeschermingsmiddelen.

De aanpak zorgde voor efficiëntie doordat alle toezichthouders tegelijk aanwezig zijn en elkaar kunnen ondersteunen bij vragen. Hierdoor werd voorkomen dat verzoeken tussen handhavingspartners blijven liggen. Iets wat in normale situaties vaak het geval is door beperkte capaciteit.

Bijkomend voordeel was dat ondernemers maar 1 keer per jaar door verschillende handhavingsinstanties gecontroleerd worden, wat voor hen minder belastend is dan verspreide controles gedurende het jaar.

Vervolg

De leden van de projectgroep hebben aangegeven graag een vervolg te geven aan deze interdisciplinaire samenwerking, waarbij mogelijk andere onderzoeksvragen centraal kunnen staan. De ervaringen en resultaten van dit gezamenlijke project zullen gebruikt worden om een blauwdruk te maken voor deze toekomstige acties.