Binnen het publiek belang Plantgezondheid houdt de NVWA toezicht op de hele plantaardige productieketen en de groene ruimte. We richten ons daarbij op preventie en bestrijding van schadelijke plantenziekten en -plagen en het afgeven van fytosanitaire garanties (plantgezondheidsgaranties) bij de export van planten. Het doel hiervan is bescherming van de natuur, een sterke en gezonde productie en handel van plantaardige producten in Nederland, en voedselzekerheid in Nederland en Europa.
De NVWA fungeert hierbij als National Plant Protection Organisation (NPPO) met nationale en internationale verantwoordelijkheid. Ook zijn we verantwoordelijk voor de aansturing van en het toezicht op de taken van de plantaardige keuringsdiensten en hun laboratoria. De NVWA besteedde in 2021 in totaal 12% van haar capaciteit aan dit publieke belang.
De NVWA geeft jaarlijks 500.000 exportcertificaten af en houdt fytosanitair toezicht op 700.000 importzendingen. Door het afgeven van exportcertificaten en het controleren van importzendingen dragen we bij aan:
de voedselzekerheid (inclusief de behoefte aan sierteeltproducten) in Nederland en Europa - meer dan 50% van de import van plantaardige producten in Europa verloopt via Nederland;
sterke teeltsectoren;
de handel en markttoegang van het Nederlandse bedrijfsleven.
Ons verhaal
"Planten, bloemen, groenten en fruit moeten opeens gekeurd en gezond verklaard worden. Het zorgt in één klap voor een verdubbeling van het aantal certificaten dat we als NVWA jaarlijks uitgeven." Lees het hele verhaal
Zo hielden wij in 2021 toezicht op plantgezondheid
In 2021 werd ons werk gedomineerd door het implementeren van verplichtingen uit de Europese regelgeving en de implementatie van wijzigingen als gevolg van Brexit. Daarnaast vergde een aantal uitbraken van quarantaine-organismen – zoals ToBRFV in tomaat, wratziekte in aardappel, niet-Europese scolytinae, Eotetranychus lewisii en Apriona bij diverse sierteeltgewassen – veel inzet. Vanwege capaciteitsgebrek, achterstallig onderhoud en de genoemde uitbraken konden we niet al onze doelstellingen behalen. Gedurende het jaar hebben we onze doelstellingen daarom naar een realistisch niveau bijgesteld.
Toezichtintensiteit
De NVWA kan niet alle bedrijven in Nederland controleren. Daarom nemen we risicogerichte en kennisgedreven steekproeven. Voor de doelgroepen handel en teel was de toezichtintensiteit in 2021 als volgt. In 2021 is voor plantgezondheid de doelgroep anders ingedeeld dan 2020 en daarom zijn ze niet met elkaar te vergelijken. De datakwaliteit van de door ons gebruikte KPI’s wordt geduid in hoe wij werken.
doelgroep
toezichtintensiteit 2021
Handel
3%
Teelt
2%
Onze resultaten
In ons jaarplan voor 2021 hebben we voor het totale publieke belang Plantgezondheid doelstellingen geformuleerd. Hieronder leest u per doelstelling in hoeverre we die in het afgelopen jaar hebben behaald, waarbij groen voor een volledig behaald resultaat staat en oranje voor een resultaat dat gedeeltelijk is behaald.
In 2021 hebben we de meeste OCR-verplichtingen geïmplementeerd. Door de toename van EU-regelgeving, noodzakelijke afstemming met uitvoerende partners, de complexiteit van de ICT-omgeving van de EU en fytosanitaire beleidskeuzes hebben sommige implementatietrajecten een langere doorlooptijd en vergen deze meer inzet dan verwacht. Het gaat om het inregelen van:
controles voor verpakkingshout, transit- en transshipmentgoederen en passagiers- en pakketpost;
een controlesysteem waarbij niet-inspectieplichtige producten op basis van risico’s gecontroleerd kunnen worden.
We hebben hard gewerkt om de 5 Nationale Referentielaboratoria (NRL) die het Nederlands Instituut voor Vectoren, Invasieve planten en Plantgezondheid (NIVIP) van de NVWA huisvest, aan de OCR-eisen te laten voldoen. Zo is er goede voortgang geboekt bij het onder validatie en accreditatie brengen van de toetsen op prioritaire EU-Q-organismen. Vanwege capaciteitsgebrek hebben we een aantal andere NRL-taken nog niet kunnen inregelen, zoals:
Officiële Laboratoria (OL) aansturen;
de referentiecollecties op orde brengen en houden;
ook in noodsituaties kunnen handelen;
voldoende wetenschappelijke en technische steun kunnen verlenen aan de bevoegde autoriteiten.
We hebben hier samen met het Kwaliteits-Controle-Bureau (KCB) en Naktuinbouw aan gewerkt. Ook hebben we de sector intensief betrokken in de voorbereidingen. Er moet nog veel gedaan worden, maar we liggen op schema om de deadline van 1 juli 2022 te halen. Vanaf dan wordt een fytosanitair certificaat vereist voor eindproducten bestemd voor het Verenigd Koninkrijk.
We hebben diverse uitbraken bestreden. Daarbij hebben we de Europese Commissie en de EU-lidstaten tijdig geïnformeerd. Bij de vondst van Apriona eind 2021 werd duidelijk dat – om snel en slagvaardig te kunnen acteren bij uitbraken van quarantaineziekten – er sprake is van achterstand in het opstellen en onderhouden van draaiboeken. In 2022 wordt hier extra inspanning op gezet.
Het Nederlandse systeem e-CertNL kan zowel bij import als export werken met digitale certificaten. Om dat goed te laten verlopen, moeten we doorlopend afstemmen met de Europese Commissie, EU-lidstaten en met derde landen. Gezien de complexiteit van het fytosanitaire werkveld is deze functionaliteit nog niet voor alle deelsectoren beschikbaar; daarvoor moeten we nog enkele maatwerkaanpassingen doen. Door inzet van betrokken medewerkers op het grote aantal uitbraken hadden we te weinig capaciteit om digitale documentcontrole ook daadwerkelijk te implementeren.
Grote verandertrajecten, zoals OCR/PHR (Plant Health Regulation) en Brexit, vragen veel verandercapaciteit van de NVWA, de keuringsdiensten en de Douane. Sinds 2021 brengen we daarom prioriteiten aan in implementatietrajecten, zodat we de aansturing daarvan beter kunnen beheersen. De NVWA heeft meegewerkt aan de vernieuwing van de MJO (Meerjaren Overeenkomst tussen het ministerie van LNV, de NVWA en de keuringsdiensten).
We hebben alle surveys die de EU verplicht stelt, uitgevoerd. Ook hebben we nieuwe EU-vereisten voor specifieke plantenziekten (Xylella fastidiosa, ToBRFV, Phyllosticta citricarpa) en nieuwe derogaties voor importverboden van houtige planten uit derde landen, tijdig ingeregeld.
We hebben hiervoor intensief samengewerkt met de Douane en de keuringsdiensten. Naar aanleiding van meldingen, en bij vermoedens van fytosanitaire risico's of overtredingen van de fytosanitaire wetgeving, hebben we waar nodig handhavend opgetreden. We hebben de markttoegang van belangrijke Nederlandse exportgoederen, zoals pootgoed, uien en sierteelt, bestendigd of uitgebreid. Met internationale vertegenwoordiging hebben we voor een aantal dossiers, zoals de vereisten ToBRFV en importcontroles van Rosa-snijbloemen uit Kenia, overregulering van EU-regelgeving voorkomen.
