Plantgezondheid in 2024

Quarantaine-organismen zijn bestrijdingsplichtige plantenziekten en -plagen. We bestreden een aantal vondsten en uitbraken van quarantaine-organismen. Opvallen waren de eerste vondsten van de bacteriesoort Curtobacterium flacumfaciens pv. flacumfaciens in de bonenteelt. Deze bacterie is mogelijk schadelijk in boonachtigen. Een belangrijke introductieroute is via zaad dat komt uit gebieden waar de bacteriesoort al aanwezig is. Daarnaast waren er relatief veel vondsten van de bruinrotbacterie (Ralstonia solanacearum) in aardappel. Deze bacteriesoort komt al langer in delen van het Nederlandse oppervlaktewater voor. Er gelden daarom strenge regels voor het gebruik van oppervlaktewater.

Ook in 2024 is er een stevige inhoudelijke advisering aan de EU Commissie en Lidstaten geleverd bij besluiten van het SCoPAFF (Standing committee on plants, animals, food and feed) om (de uitvoerbaarheid van) fytosanitaire wet- en regelgeving te verbeteren. Zo is mede op grond van inhoudelijke input van de NVWA de wettelijke status van het tomatenvirus ToBRFV aangepast van q-organisme naar een regulated non-quarantine pest (RNQP). Hierdoor geldt niet langer een meldings- en bestrijdingsplicht.

Het surveyprogramma Fytobewaking wordt jaarlijks uitgevoerd om de afwezigheid of aanwezigheid van specifieke plaagorganismen in Nederland te onderbouwen met officiële inspecties. Dit betreft zowel EU-quarantaine organismen als ook organismen die een dergelijke status hebben in derde landen. Hierdoor kan worden onderbouwd dat Nederlandse plantaardige sectoren vrij zijn van een bepaald organisme, wat van belang is voor het kunnen afgeven van exportgaranties.

De NVWA wil het fytosanitair bewustzijn bij ondernemers en burgers vergroten. Dit doen we door hen actief te informeren over risico’s en het bieden van handelingsperspectief. Zo zijn in 2024 diverse datasheets met informatie over relevante quarantaine organismen beschikbaar gekomen voor bedrijven.

Burgers zijn via sociale media geattendeerd op de risico's van het meenemen van plantaardig materiaal van buiten de EU of uit risicogebieden in Europa.

In het kader van het 125-jarige bestaan van de National plant protection organisation (NPPO) is in 2024 een speciale uitgave verschenen van het vakblad Gewasbescherming. Hiermee is het belang van plantgezondheid ook met een breder publiek gedeeld.

De NVWA deed ook in 2024 mee aan een door de sector georganiseerde bijeenkomst over de impact van uitbraken van q-organismen in Nederland. Hiermee maken we duidelijk wat de mogelijke impact is van een fytosanitaire uitbraak op de sector en onderstrepen we hoe belangrijk het is om insleep van schadelijke organismen te voorkomen.

Het fytosanitaire stelsel in Nederland vraagt om een goede samenwerking tussen het ministerie van LVVN, de NVWA en de 4 plantaardige keuringsdiensten. De verschillende rollen en verantwoordelijkheden zijn in 2023 vastgelegd in een meerjarige overeenkomst. In 2024 is een nieuwe overlegstructuur geïmplementeerd, waarin de betrokken partijen samenwerken. Dit overleg zorgt ervoor dat vraagstukken op het juiste niveau besproken worden, dit draagt bij aan een goede samenwerking. Verder is een aantal werkafspraken tussen de NVWA en de keuringsdiensten uitgewerkt die betrekking hebben op verantwoordelijkheden en bevoegdheden.