Inspectieresultaten derogatie 2021

Inspectieresultaat | 04-10-2022

Met derogatie mogen bepaalde landbouwbedrijven onder voorwaarden meer stikstof uit graasdiermest aanwenden als belangrijke bron van voeding voor het gewas. Een van de derogatievoorwaarden is dat de Nederlandse overheid toezicht houdt op de naleving van de voorwaarden die gelden voor de derogatievergunning. Op minimaal 5% van de bedrijven die een derogatievergunning hebben gekregen, dient de NVWA fysieke inspecties uit te voeren op de naleving van de derogatievoorwaarden.

Samenvatting

In 2021 is 4,9% van de bedrijven die een derogatievergunning hebben aangevraagd, fysiek gecontroleerd door de NVWA. Bij 98 bedrijven (12%) werd in eerste instantie niet aan één of meerdere derogatievoorwaarden voldaan.

Inspectieresultaten

Aantal inspecties

In 2021 zijn er 16.528 vergunningen verleend door RVO. Van deze bedrijven moet op basis van de derogatiebeschikking 2020-2021 minstens 5% (artikel 11, lid 1) door de NVWA fysiek worden gecontroleerd om te beoordelen of aan de voorwaarden van de artikelen 7 en 8 van de derogatiebeschikking wordt voldaan. Er wordt zoveel mogelijk risicogebaseerd geselecteerd met betrekking tot de te controleren bedrijven. In totaal zijn er 802 bedrijven fysiek gecontroleerd (4,9%) en dus is niet aan de voorwaarde voldaan.

Aangepaste werkwijze vanwege coronamaatregelen

Door de coronamaatregelen, die al in maart 2020 van kracht werden en ook nog grotendeels van toepassing waren in 2021, is de werkwijze zodanig aangepast dat de fysieke contacten op de gecontroleerde bedrijven zo veel mogelijk zijn beperkt.

Bevindingen 

Van de 802 geïnspecteerde bedrijven werd er bij 98 bedrijven (12%) niet volledig aan 1 of meerdere derogatievoorwaarden voldaan.

De meest voorkomende overtreding is een onjuist/onvolledig bemestingsplan (zie grafiek). Dit komt mede doordat een foutief bemestingsplan het gevolg kan zijn van een andere overtreding. Daarnaast is grondbemonstering een aandachtspunt. De afwijkingen van de overige voorwaarden hadden voornamelijk betrekking op het overschrijden van 1 of meerdere gebruiksnormen of overtredingen van het Besluit gebruik meststoffen (BGM).

Maatregelen

Er zijn in totaal 59 schriftelijke waarschuwingen afgegeven voor overtredingen die zijn hersteld. Daarnaast zijn er 39 rapporten van bevindingen opgemaakt die betrekking hebben op derogatievoorwaarden en/of administratieve verplichtingen (of een combinatie daarvan).

Interventiebeleid

Bij een aantal overtredingen bestaat volgens het interventiebeleid de mogelijkheid tot herstel. Herstel is mogelijk bij bijvoorbeeld kleine onjuistheden in het bemestingsplan. Indien een overtreding volgens het interventiebeleid wordt hersteld, stuurt de NVWA een schriftelijke waarschuwing naar het gecontroleerde bedrijf.

In andere gevallen (niet-herstelde, niet te herstellen of meerdere bevindingen) wordt een rapport van bevindingen opgemaakt voor RVO, die vervolgens de derogatievergunning kan intrekken. Een rapport van bevindingen wordt ook opgemaakt bij constatering van overtreding van de administratieve verplichtingen.

Wettelijk kader

In de Europese Nitraatrichtlijn zijn afspraken vastgelegd over de bescherming van grond- en oppervlaktewater tegen verontreiniging door nitraat uit agrarische bronnen. Deze richtlijn verplicht lidstaten het stikstofgebruik via dierlijke mest te beperken tot maximaal 170 kilogram per hectare per jaar.

Een lidstaat kan de Europese Commissie vragen hier onder bepaalde voorwaarden van af te mogen wijken (derogatie). Na het verkrijgen van derogatie kan, onder voorwaarden, per hectare tot 230 of 250 kilogram stikstof uit graasdiermest worden gebruikt op landbouwgrond. Op 17 juli 2020 heeft de Europese Commissie aan Nederland een derogatiebeschikking afgegeven voor de periode 2020-2021.

Voorwaarden in de derogatiebeschikking 2020-2021 zijn door Nederland opgenomen in de nationale regelgeving. Voor het aanvragen en behouden van een derogatievergunning moet aan voorwaarden worden voldaan, onder andere dat een bedrijf in zijn bedrijfsvoering over minstens 80% grasland moet beschikken. Ook dient een bedrijf een bemestingsplan op te stellen en bij te houden.

Samenwerking

Bij de handhaving op de Meststoffenwet wordt door de NVWA op veel terreinen intensief samengewerkt met RVO. De NVWA geeft uitvoering aan en houdt toezicht op de naleving van de Nitraatrichtlijn.

Bij de handhaving van het mestbeleid door RVO en de NVWA is specifiek rekening gehouden met de Versterkte Handhavingsstrategie (VHS) mest, zoals benoemd in de derogatiebeschikking. Deze strategie is erop gericht om fraude tegen te gaan en de naleving van de mestregelgeving te verbeteren.

Afstemming met RVO vindt plaats over de uitvoering van inspecties en de bestuursrechtelijke afhandeling.