Inspectieresultaten export onverwerkte dierlijke meststoffen (VETEX) 2021
In 2021 heeft de NVWA gecontroleerd op de export van onverwerkte dierlijke meststoffen (VETEX).
De Nederlandse veehouderijbedrijven produceren meer dierlijke mest dan dat er plaatsingsruimte in Nederland beschikbaar is. Het mestoverschot wordt voor een belangrijk deel geëxporteerd. We zien toe op de regelgeving met betrekking tot het op de juiste wijze exporteren van onverwerkte dierlijke meststoffen (VETEX). Daarmee wordt zoveel mogelijk voorkomen dat door de export van onverwerkte mest dierziekten verspreid worden.
Samenvatting
Op basis van deze inspecties zijn geen conclusies te trekken over de naleving van de sector als geheel. Er is een te klein deel van de sector geïnspecteerd.
De inspecties leveren wel een voorzichtig toezichtbeeld op; dit geeft de mate van naleven weer bij de geïnspecteerde bedrijven. Bij deze inspecties levert dit een toezichtbeeld van 83% op. Als we ons beperken tot overtredingen ten aanzien van de Verordening dierlijke bijproducten, wordt het toezichtbeeld 89%.
Inspectieresultaten
Aantal inspecties
In 2021 waren er 17.714 aangemelde exporttransporten van mest waarbij een gezondheidscertificaat is afgegeven door de NVWA. Naar aanleiding van deze meldingen zijn er in 2021 150 inspecties uitgevoerd waarvan 90 in een Gebiedsgericht Handhaven (GGH)-gebied. 25 inspecties zijn niet-akkoord bevonden (17%). Daarvan zijn 17 inspecties niet-akkoord bevonden (mede)vanwege overtredingen van de Verordening dierlijke bijproducten (11%).
Tabel 1: Bevindingen
Bij de gecontroleerde exporttransporten zijn in totaal 30 bevindingen naar voren gekomen (er kunnen meerdere bevindingen per transport worden geconstateerd).
| bevindingen | aantal |
|---|---|
| Transport (VDM, AGR-GPS, wegen en bemonsteren) | 11 |
| Administratieve verplichtingen (registratie, AGR-GPS, exportmeldingen) | 2 |
| Dierlijke bijproducten (gezondheidscertificaat, reinigen & ontsmetten, lekvrij/afgedekt) | 17 |
| totaal | 30 |
Methode
De fysieke controle op export van mest heeft betrekking op het toezicht op de naleving van de veterinaire bepalingen bij grensoverschrijdend vervoer van onverwerkte dierlijke meststoffen. In de controle is tevens aandacht voor andere onderwerpen, zoals het Vervoersbewijs dierlijke meststoffen (VDM), het mestmonster en de AGR-GPS-apparatuur.
In principe kunnen alle exporteurs in alle gebieden gecontroleerd worden die onverwerkte mest willen exporteren. De nadruk ligt bij de surveillance op de GGH-gebieden waar we onze inzet intensiveren in het kader van de Versterkte Handhavingsstrategie Mest. In principe worden exporten steekproefsgewijs gecontroleerd. Echter kan het bij een aanleiding voorkomen dat een bedrijf op verzoek van afdeling Certificeren op Afstand (COA) gericht wordt gecontroleerd.
Aangepaste werkwijze vanwege coronamaatregelen
Bij fysieke controles gedurende geheel 2021 waren de goedgekeurde coronaprotocollen van de NVWA leidend. We konden alleen toezichtstaken blijven uitvoeren met inachtneming van de maatregelen, dus op een veilige manier. Daarbij waren er praktische problemen, zoals het niet altijd kunnen aanspreken van personen tijdens het onderzoek. Zowel aan de kant van de inspecteur als bij de geïnspecteerde was er geregeld sprake van vrees voor of de noodzaak van isolatie vanwege COVID-19. Mede hierdoor zijn er minder controles uitgevoerd dan voorzien.
Maatregelen
Voor elke overtreding is een maatregel genomen conform het interventiebeleid. In totaal zijn er 29 vervolgacties genomen. Er kunnen meerdere maatregelen per bedrijf getroffen worden.
Tabel 2: Vervolgacties en/of sanctiemaatregelen
| vervolgacties en/of sanctiemaatregelen | aantal |
|---|---|
| Rapport van bevindingen (RVO) | 13 |
| Rapport van bevindingen (TBM) | 12 |
| Schriftelijke waarschuwing | 4 |
| totaal | 29 |
Tijdens de inspecties is één certificaat ingenomen vanwege niet-herstelbare overtredingen.
Wettelijk kader
Bij de export van dierlijke mest moet aan verschillende regels worden voldaan en zijn exportdocumenten nodig. Deze regels staan onder andere in de volgende wetten en verordeningen: Verordening dierlijke bijproducten nr. 1069/2009 en nr. 142/2011, Meststoffenwet en Besluit dierlijke producten. Voorafgaand aan de export moet dit bij de NVWA worden gemeld. Bij de export van onverwerkte dierlijke mest zijn gezondheidscertificaten vereist die door een NVWA-dierenarts van de afdeling Certificering op Afstand (COA) worden afgegeven. De exportcontroles van deze inspectieresultaten zien toe op het voldoen aan met name de veterinaire voorwaarden die ten grondslag liggen aan het gezondheidscertificaat.
Interventiebeleid
VETEX-inspecties worden voornamelijk bestuursrechtelijk afgehandeld met een rapport van bevindingen ten behoeve van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) of het team Bestuurlijke maatregelen (TBM) van de NVWA, dat een bestuurlijke boete kan opleggen. In sommige gevallen kan door de inspecteur schriftelijk worden gewaarschuwd.
Het specifiek interventiebeleid Dierlijke bijproducten beschrijft de interventiegrenzen en de interventies voor specifieke overtredingen bij de export van onverwerkte mest. Bij de controle kan er onderscheid worden gemaakt in herstelbare en niet-herstelbare overtredingen. Bij constatering van een niet-herstelbare overtreding wordt de gezondheidsverklaring direct ingenomen.