Aziatische hoornaar

De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) is een invasieve exoot die sinds een aantal jaren vooral in Zuid-Nederland wordt aangetroffen. De hoornaar is schadelijk voor honingbijen, hommelsoorten en andere bestuivende insecten. Bekijk hoe u een Aziatische hoornaar en zijn nest snel herkent. En lees wat u kunt doen als u een Aziatische hoornaar ziet vliegen.

Hoe herkent u een Aziatische hoornaar?

Aziatische hoornaar
Beeld: ©Albert de Wilde
  • tussen 2 en 3 cm lang
  • zwart borststuk
  • zwarte antennes
  • geel uiteinde aan de poten
  • achterlijf met 2 smalle en 1 brede oranje band
  • koningin en werkster ongeveer even groot

Bekijk onderaan deze pagina welke insecten erg lijken op de Aziatische hoornaar.

Nest van de Aziatische hoornaar herkennen

De Aziatische hoornaar maakt 2 nesten. Eentje in het voorjaar en eentje in de zomer.

Voorjaarsnest Aziatische hoornaar

In april wordt de koningin wakker uit haar winterslaap en bouwt haar eerste nest. Dit voorjaarsnest zit vaak op een beschutte plek, zoals in een:

  • spouwmuur
  • schuur
  • carport
  • veranda
  • nestkastje
Begin voorjaarsnest Aziatische hoornaar
Beeld: ©EIS / Lucien Calle

Het nest is niet te onderscheiden van het voorjaarsnest van de Europese hoornaar. U herkent het door te kijken naar de werksters van de Aziatische hoornaar die uit het nest kruipen.

Zomernest Aziatische hoornaar

In de zomer wordt het voorjaarsnest te klein en zoeken de hoornaars een plek voor het zomernest. Ze maken hun nieuwe nest hoog in de bomen, waardoor het vaak moeilijk te zien is vanaf de grond.

Zomernest Aziatische hoornaar in conifeer
Beeld: ©NVWA
  • hoog in bomen, vlak onder de top
  • meestal rond, soms peervormig met een ronde onderkant
  • in de herfst is het nest zo groot als een skippybal
Zomernest Aziatische hoornaar uit boom gehaald door deskundige
Beeld: ©EIS / Linde Slikboer
Door deskundige uit de boom verwijderd nest

Aziatische hoornaar en nest melden

Maak een foto van de hoornaar en onthoud de locatie. Controleer of uw waarneming inderdaad een Aziatische hoornaar is.

Onderaan deze pagina ziet u andere insecten die erg op de Aziatische hoornaar lijken.

Weet u zeker dat u een Aziatische hoornaar heeft gezien? Meld dit dan als volgt:

  • Geef uw melding door via waarneming.nl.
  • Krijgt u bevestiging dat het inderdaad om een Aziatische hoornaar gaat? Wat u dan kunt doen, hangt af van wanneer u de hoornaar heeft gezien.

Let op: zonder duidelijke en scherpe foto's van de Aziatische hoornaar heeft het geen zin een melding te doen!

Hoornaar gezien van april tot en met juni

Het gaat waarschijnlijk om een koningin. Kijk of u die kunt vangen. U kunt de koningin doodmaken in de vriezer.

Kijk of u het voorjaarsnest van de Aziatische hoornaars kunt vinden, en laat dat verwijderen door een (professionele) bestrijder. Of verwijder het zelf.

Hoornaar gezien van juli tot en met september

Het gaat waarschijnlijk om een werkster. Kijk u in welke richting de werkster wegvliegt en markeer de richting op een plattegrond van de locatie. Ziet u meer werksters? Markeer hun wegvliegrichting dan ook op de plattegrond en geef dat ook door. Dit helpt om het nest om te sporen.

In de handleiding Zomernest Aziatische opsporen | EIS - kenniscentrum voor insecten en andere ongewervelden staat precies beschreven staat hoe een zomernest gevonden kan worden.

Kijk of u het nest van de Aziatische hoornaar ook kunt vinden

  • Probeer een aantal goede foto's te nemen, ook van de hoornaars bij het nest.
  • Geef uw melding van het nest door via waarneming.nl.

Na uw melding kijkt EIS - kenniscentrum voor insecten en andere ongewervelden of de waarneming inderdaad een nest van de Aziatische hoornaar is. Zij geven uw waarneming door aan de provincie waarin het nest is aangetroffen. De provincie beslist wat er met het nest gebeurt. U kunt het zelf ook laten verwijderen door een professionele bestrijder.

Hoornaar gezien van oktober tot en met december

Het kan een koningin zijn. Kijk of u die kunt vangen. U kunt de koningin doodmaken in de vriezer. Een rondvliegende koningin heeft geen nest.

Is de Aziatische hoornaar een monsterwesp?

Groottes verschillende wespen
Beeld: ©EIS / André Schulten

De Aziatische hoornaar is groter dan de gewone limonadewesp die we allemaal kennen, maar kleiner dan de Europese hoornaar. Hoornaars zijn dus niet de enorme monsterwespen waarvoor ze vaak worden uitgemaakt.

Is een steek van een hoornaar gevaarlijk?

Alleen als u allergisch bent. Neem in dat geval zo snel mogelijk contact op met een arts.

Een steek van een (Aziatische) hoornaar kan pijnlijker zijn dan een steek van een gewone wesp. De kans dat u door een hoornaar wordt gestoken, is echter veel kleiner dan dat u door een gewone wesp wordt gestoken. Hoornaars komen namelijk niet af op zoetigheid en eten.

Aziatische hoornaar in Nederland

De Aziatische hoornaar staat op de zogenoemde Unielijst voor invasieve exoten. Dat betekent dat de Europese Unie heeft afgesproken dat verspreiding van de Aziatische hoornaar zoveel mogelijk voorkomen moet worden. Meer informatie over de aanwezigheid en effecten in Nederland vindt u in de factsheet Aziatische hoornaar. De verspreiding in de periode 2017 tot en met 2020 en de gevolgde werkwijze voor monitoring en opsporing van de nesten vindt u in het rapport 'De Aziatische hoornaar in Nederland: Ervaringen 2017-2020'.

Insecten die lijken op de Aziatische hoornaar

Sommige insecten lijken op de Aziatische hoornaar, dus controleer uw foto goed voordat u een melding doet. Hieronder ziet u de insecten die soms verward worden met de Aziatische hoornaar.

Europese hoornaar

Europese hoornaar
Beeld: ©D. & J. Oostveen
  • tussen 3 en 4 cm lang
  • roodbruin borststuk
  • roodbruine antennes
  • roodbruine poten
  • achterlijf met brede gele banden
  • koningin stuk groter dan werksters
Nest Europese hoornaar in holle beuk
Beeld: ©EIS / Daan Drukker

Zomernesten van Europese hoornaars hangen nooit los in bomen. Meestal zijn ze te vinden in holle bomen, dicht bij de voet. Of in schoorstenen, of vogelnesten.

Nest Eurpese hoornaar in schuur
Beeld: ©Theo Zeegers

Soms hangen nesten van de Europese hoornaar in schuren. Dan zijn ze wel min of meer bolvormig.

Stadsreus (zweefvlieg)

Stadsreus
Beeld: ©Bob Hoogeveen
  • tussen 2 en 2,5 cm lang
  • bruin borststuk
  • heel kleine antennes
  • achterlijf met brede oranje-gele banden
  • geen wespentaille

Middelste wesp koningin

Koningin Middelste wesp
Beeld: ©Tim Faassen
  • tussen 2 en 3 cm lang
  • kop met gele vlekken
  • zwart borststuk met bruine tekening
  • donkere antennes
  • bruine poten
  • achterlijf met meerdere gele banden

Middelste wesp werkster

Werkster Middelste wesp
Beeld: ©Tim Faassen
  • ongeveer 2 cm
  • kop met gele vlekjes
  • zwart borststuk met beetje geel
  • roodbruine antennes
  • poten zwart van boven en bruin van onder
  • achterlijf met smalle gele banden

Limonadewesp

Limonadewesp
Beeld: ©Tim Faassen
  • ongeveer 2 cm
  • zwarte kop met gele vlekjes
  • zwart borststuk met gele vlekjes
  • donkere antennes
  • poten grotendeels geel
  • achterlijf met brede gele banden
  • koningin iets groter dan werkster

Veldwesp

Veldwesp
Beeld: ©Robbert Vlagsma
  • ongeveer 2 cm
  • zwarte kop met gele vlekjes
  • zwart borststuk met gele vlekjes
  • oranje antennes (er is een soort met donkere antennes)
  • poten grotendeels geel
  • achterlijf met smalle gele banden
  • koningin iets groter dan werkster

Reuzenhoutwesp

Reuzenhoutwesp
Beeld: ©Jon Silber
  • ruim 4 cm
  • zwarte kop met grote gele vlekken
  • geen wespentaille
  • gele antennes
  • geel achterlijf met brede, zwarte band
  • uitstekende legboor aan het achterlijf