Wat is bruinrot?
Bruinrot is een ziekte die verschillende planten kan aantasten, maar in Nederland vooral bekend staat als aardappelziekte. De oorzaak is de bacterie Ralstonia-bacterie. In Nederland komen de bacteriesoorten Ralstonia solanacearum en Ralstonia pseudosolanacearum voor in het oppervlaktewater. Beide soorten hebben in de Europese Unie (EU) de status van quarantaine-organisme.
Q-organisme
In Nederland komen verschillende soorten van de Ralstonia-bacterie voor: Ralstonia solanacearum en Ralstonia pseudosolanacaerum. Beide bacteriesoorten zijn quarantaine-organismen (ook wel: Q-organismen of Q's). Dat betekent dat Nederland verplicht is om introductie en verspreiding van deze organismen te voorkomen. Besmette partijen moeten worden vernietigd. Meld het daarom direct als u vermoedt dat uw planten besmet zijn met bruinrot.
Meld een mogelijke besmetting met bruinrot direct via info@nvwa.nl.
Is bruinrot gevaarlijk voor mensen?
De bacterie vormt geen gevaar voor de volksgezondheid.
Op welke planten komt bruinrot voor?
Planten waar de Ralstonia-bacteriën op kunnen overleven en groeien heten ook wel waardplanten. De waardplanten voor Ralstonia solanacearum en Ralstonia pseudosolanacearum zijn voor een deel hetzelfde, maar door Ralstonia pseudosolanacearum kunnen meer planten geïnfecteerd raken.
Waardplanten van Ralstonia solanacearum
De belangrijkste waardplanten van Ralstonia solanacearum behoren tot de nachtschade-familie (Solanace). Het gaat bijvoorbeeld om aardappel, tomaat en aubergine. Naast dit soort gewassen zijn bepaalde soorten onkruid ook gevoelig voor bruinrot, zoals bitterzoet (Solanum dulcamara), zwarte nachtschade (Solanum nigrum) en brandnetel (Urtica dioica). Kijk voor een volledig overzicht van waardplanten op de website van de European Plant Protection Organization (EPPO).
Ralstonia solanacearum komt al decennia voor in Nederland. Daardoor is er veel informatie over de risico’s en de gevolgen van een besmetting met deze bacterie.
Waardplanten van Ralstonia pseudosolanacearum
Ralstonia pseudosolanacearum is ook schadelijk voor aardappel en tomaat, maar vormt daarnaast voor veel meer plantensoorten een bedreiging. De bacterie kan bij veel verschillende gewassen een infectie veroorzaken. Besmettingen met Ralstonia pseudosolanacearum zijn onder andere gevonden in roos, gember, aardbei, paprika, komkommer en dahlia. Kijk voor een actueel overzicht van waardplanten op de website van de European Plant Protection Organization (EPPO).
Ralstonia pseudosolanacearum komt sinds 2016 voor in Nederland. Het is nog niet goed duidelijk hoe ernstig de gevolgen zijn voor alle verschillende gewassen. Wel is bekend dat deze bacterie schade kan veroorzaken in aardappelplanten, vooral bij hoge temperaturen (rond 28 °C). Onderzoek laat zien dat de bacterie zich kan verspreiden bij matige temperaturen en ook aanwezig kan zijn in aardappelknollen van een besmette plant.
Wat zijn de symptomen van bruinrot?
Kijk op de pagina over symptomen of download de pdf Ralstonia solanacearum en Ralstoina pseudosolanacearum (bruinrot) herkennen.
Hoe verspreidt bruinrot zich?
Planten kunnen op verschillende manieren in contact komen met de bruinrot-bacterie:
- via besmet water
- via geïnfecteerd pootgoed (aardappelen) of rhizomen (gember), de besmetting kan hierin symptoomloos aanwezig zijn
- via grond- en plantendeeltjes die door water, werktuigen, fust, mens of dier worden meegevoerd kan de ziekte zich binnen het perceel en naar andere percelen en bedrijven verspreiden
Verspreiding via water
Besmet oppervlaktewater is een bron van de bruinrot-bacterie die in bepaalde gebieden van Nederland altijd zeer dichtbij is. Het oppervlaktewater wordt besmet door onkruiden die besmet zijn. Dit gebeurt vooral via het onkruid bitterzoet (Solanum ducamara). De bacterie lekt uit de planten het oppervlaktewater in en kan zich via het water verder verspreiden.
Bitterzoet is een waardplant voor zowel Ralstonia solanacearum als Ralstonia pseudosolanacearum.Dit onkruid groeit onder andere langs oevers. Bitterzoet is net als aardappel en tomaat van de nachtschade-familie. De bloeitijd is van juni tot september en de bloemen lijken op die van aardappel en zijn diep blauw-paars van kleur. Kijk voor meer informatie over bitterzoet op de website van de European Plant Protection Organization (EPPO).
Hoe lang kan de bruinrot-bacterie overleven?
De bacterie kan lange tijd overleven.
- in de grond op weefselresten van waardplanten: minstens 1 jaar
- op rubber: enkele maanden
- op metaal: enkele weken
- in water: enkele weken
- op hout: enkele dagen
De bacterie kan slecht tegen uitdrogen.