Resultaten naleefmeting letsel bij pluimvee 2025
De NVWA controleert in slachthuizen op letsel bij pluimvee. In mei 2025 voerden we een naleefmeting uit in 16 pluimveeslachthuizen. We controleerden hoe vaak letsel voorkomt bij pluimvee afkomstig van Nederlandse en buitenlandse houderijen.
In het kort: inspecties in 16 slachthuizen
Vleeskuikens, eenden en ander pluimvee worden op de veehouderij gevangen als zij naar het slachthuis gaan. De dieren worden in speciale containers gedaan en naar het slachthuis gebracht. Het komt voor dat de dieren gewond raken. In pluimveeslachthuizen doen we regelmatig steekproeven en risicogerichte inspecties waarbij we op letsel controleren. Daarnaast startten we in 2017 met naleefmetingen in Nederlandse slachthuizen met permanent toezicht. Dat doen we sinds 2021 elke 2 jaar. Tijdens een naleefmeting verzamelen we data over hoe vaak letsel bij pluimvee voorkomt.
De wettelijke norm voor letsel bij pluimvee is 0%. Tot eind 2023 handhaafden we bij 2% letsel per koppel pluimvee. Een koppel bestaat uit alle dieren in 1 stal. In januari 2024 ging de handhavingsgrens omlaag naar 1% letsel per koppel.
Onze inspecteurs controleren in slachthuizen aan de hand van de kleur en grootte van bloedingen of dieren gewond zijn geraakt. In april 2025 oordeelde de rechter dat deze manier van controleren onvoldoende kan aantonen dat het letsel is ontstaan bij het vangen op de veehouderij. Het zou ook tijdens het transport of in het slachthuis kunnen zijn ontstaan. Volgens de rechter kan de NVWA niet met zekerheid vaststellen wie de overtreding heeft begaan en dus de boete moet krijgen. Sinds de uitspraak van de rechter kunnen we niet meer handhaven op letsel bij pluimvee.
Naleefmeting 2025
In mei 2025 hebben we een naleefmeting uitgevoerd. Dit was vlak na de uitspraak van de rechter, waardoor wij dus niet konden ingrijpen bij overschrijdingen. We controleerden 91 koppels pluimvee in 16 slachthuizen. We zagen bij 77 koppels (84,6%) minder dan 1% letsel. Bij 14 koppels (15,4%) zagen we een overschrijding van de grenswaarde van 1% letsel. Bij 6 koppels (6,6%) zagen we meer dan 2% letsel.
In 2025 zagen we minder Nederlandse koppels met 1 tot 2% letsel dan bij de naleefmeting in 2023. Er waren wel meer Nederlandse koppels met meer dan 2% letsel dan in 2023. Bij de koppels uit het buitenland zagen we een verbetering ten opzichte van de eerdere naleefmeting. Er waren in 2025 minder buitenlandse koppels met meer dan 2% letsel dan in 2023.
Inspectieresultaten
Voor deze naleefmeting voerden we inspecties uit in 16 slachthuizen, net als in 2023. We controleerden in totaal 91 koppels pluimvee op letsel. In 2023 inspecteerden we 85 koppels.
In 2025 inspecteerden we 3 koppels eenden, 4 koppels legkippen, 7 koppels moederdieren en 77 koppels vleeskuikens. We controleerden 5 koppels vleeskuikens meer dan in 2023. Bij de rest controleerden we 1 koppel meer of minder.
Vangmethode
Er werden 51 koppels met de hand gevangen en bij 6 koppels werd de vangmachine ingezet. Ook kwam 1 koppel uit een patiostal. In zo’n stal worden de dieren via een transportband naar de containers vervoerd. Bij 33 koppels is de vangmethode onbekend. Opvallend is dat veel koppels handmatig zijn gevangen. Het is niet bekend of deze dieren aan de poten of volgens de rechtop-methode zijn gevangen. Dit was in eerdere jaren ook niet bekend.
Overschrijdingen van de handhavingsgrens
We zagen bij 14 (15,4%) van de 91 gecontroleerde koppels een overschrijding van de grenswaarde van 1%. Bij 84,6% van de koppels was het percentage letsel lager dan 1%. Bij 6 van de 14 koppels zagen we meer dan 2% letsel per koppel. Bij de vorige naleefmetingen was 2% de handhavingsgrens.
Bekijk in de tabel per naleefmeting de percentages koppels waarbij we geen overschrijdingen zagen:
| Jaartal naleefmeting | Koppels <2% letsel | koppels <1% letsel |
|---|---|---|
|
2017 |
75% |
- |
|
2021 |
86,5% |
- |
|
2023 |
86,5% |
- |
|
2025 |
93,4% |
84,6% |
Meeste overschrijdingen bij vleeskuikens
In 2025 zagen we de meeste overschrijdingen bij vleeskuikens. Bij vleeskuikens voerden we ook de meeste inspecties uit: 77 van de 91 koppels, oftewel 84,6%. Daarnaast waren er 2 koppels met moederdieren die meer dan 1% letsel hadden. Bij 1 koppel moederdieren zagen we meer dan 5% letsel.
Gemiddelde percentages letsel
Het percentage letsel per koppel was in 2025 gemiddeld 0,73%. In 2023 was het gemiddelde percentage letsel 1,10%. Per categorie pluimvee zagen we de volgende gemiddelde percentages letsel:
- Vleeskuikens 0,72% (in 2023: 1,06%)
- Eenden 0% (in 2023: 1,05%)
- Moederdieren 1,39% (in 2023: 1,88%)
- Legkippen 0,4% (in 2023: 0,08%)
Hoogste percentage letsel
Per categorie pluimvee waren dit de hoogste percentages letsel:
- Vleeskuikens 3,32%
- Eenden 0%
- Moederdieren 5,50%
- Legkippen 1%
Het maximale percentage letsel was minder dan 5%, behalve bij 1 koppel moederdieren uit Frankrijk. Het hoogste percentage letsel bij vleeskuikens is nagenoeg gelijk aan 2023. Toen was het hoogste percentage 3,33%. Bij moederdieren en legkippen is het maximale percentage omhooggegaan.
Laagste percentage letsel
Bij alle categorieën pluimvee was het laagste percentage letsel 0%. In 2025 zagen we dus bij vleeskuikens, eenden, moederdieren en legkippen koppels zonder letsel. In 2023 zagen we bij eenden en moederdieren nog geen koppels zonder letsel. Hieruit blijkt dat het letsel bij pluimvee verminderd kan worden.
Verschillen tussen de herkomstlanden
We controleerden 45 koppels uit Nederland. Bij 5 van deze koppels zagen we een overschrijding van de grenswaarde van 1%. Dat is 11,11% van alle gecontroleerde koppels uit Nederland. Van deze 5 koppels waren er 3 koppels die meer dan 2% letsel hadden, oftewel bij 6,67% van de koppels uit Nederland.
We controleerden in totaal 46 koppels uit het buitenland. Bij 9 buitenlandse koppels zagen we een overschrijding van de grenswaarde van 1%. Dat is 19,6% van alle gecontroleerde buitenlandse koppels. Het ging om koppels van 7 Duitse en 2 Franse pluimveehouders. Bij 3 buitenlandse koppels zagen we meer dan 2% letsel, oftewel bij 6,5% van de buitenlandse koppels.
In onderstaande tabellen staan de percentages van de koppels waarbij wij tijdens onze naleefmetingen overschrijdingen zagen:
| Jaartal naleefmeting | Nederlandse koppels >2% letsel | Buitenlandse koppels >2% letsel |
|---|---|---|
| 2017 | 27% | 24% |
| 2021 | 4% | 24% |
| 2023 | 2,4% | 16,3% |
| 2025 | 6,67% | 6,5% |
| Jaartal naleefmeting | Nederlandse koppels >1% letsel | Buitenlandse koppels >1% letsel |
|---|---|---|
| 2025 | 11,11% | 19,6% |
Koppels tussen 1% en 2% letsel
We hebben in 2023 en in 2025 gekeken naar de koppels waarbij we tussen de 1 en 2% letsel zagen. Dit was in 2023 bij 31 koppels het geval, oftewel 36,5%. Hiervan kwamen 14 koppels uit Nederland (33,33% van de Nederlandse koppels).
In 2025 zagen we bij 8 (8,8%) van de 91 koppels tussen de 1 en 2% letsel. Hiervan kwamen 2 koppels uit Nederland. We zagen dus bij 4,44 % van de 45 Nederlandse koppels tussen de 1 en 2% letsel.
Tussen 2023 en 2025 is het aantal koppels waarbij we tussen de 1 en 2% letsel zagen, sterk gedaald.
Hoe hebben wij gehandhaafd?
Vanwege de uitspraak van de rechter uit april 2025 kunnen wij momenteel niet handhaven op letsel bij pluimvee. Onze inspecteurs schreven daarom geen rapport van bevindingen als zij bij een koppel pluimvee een te hoog percentage letsel zagen, en er werden geen boetes gegeven.
Vervolgaanpak pluimvee
We blijven in slachthuizen monitoren op letsel bij pluimvee. Dit doen we op dezelfde manier als voorheen: door te controleren op bepaalde bloedingen. Op dit moment kunnen we niet handhaven bij overschrijdingen. Daarom onderzoeken we hoe we effectiever kunnen toezichthouden op welzijnsproblemen bij pluimvee.