De NVWA houdt gericht toezicht op de wereldwijde handel in beschermde dieren, planten en producten die bijdragen aan illegale ontbossing. Hiermee dragen we bij aan het voorkomen van de verspreiding van zoönosen, invasieve exotische soorten, schade aan biodiversiteit, bescherming van de volksgezondheid en aantasting van dierenwelzijn. In 2024 is 12% van onze capaciteit besteed aan toezicht op Natuur en milieu.
Met effectief toezicht hebben we de naleving van visvangstbeperkingen bevorderd. Door stimulering van een zo duurzaam mogelijk gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en door toezicht op de productie, het transport, de handel en het gebruik van meststoffen droeg de NVWA bij aan een betere bodem- en waterkwaliteit.
De werkzaamheden binnen het publiek belang Natuur en milieu zijn verdeeld over 4 domeinen.
In 2024 voerden we 7.190 inspecties uit op het gebied van Natuur en milieu tegenover 8.548 in 2023. Dit deden we op 3.789 unieke locaties. Aan 781 bedrijven werd een maatregel opgelegd. Er werden minder inspecties uitgevoerd dan in 2023. We zetten ook in op andere toezichtsinstrumenten dan fysieke inspecties om de naleving in kaart te brengen en te verhogen, bijvoorbeeld via drones of data-analyse. Daarnaast zijn veel nieuwe medewerkers in dienst gekomen, het inwerken en opleiden kost tijd.
Onderwerpen uitgelicht
Bij controles op kersentelers werd vastgesteld dat minder dan de helft zich hield aan de strenge voorwaarden voor het gebruik van vrijgestelde gewasbeschermingsmiddelen. Dit laat de voortdurende uitdagingen zien bij de naleving van regels voor gewasbescherming.
De NVWA heeft in 2024 veel voorlichting gegeven over de ontbossingsverordening aan bedrijven in Nederland en producenten in de bronlanden. We hebben onder andere een regelhulp toegevoegd aan de NVWA-website en actief informatie verspreid via diverse branchegerichte sociale mediaplatforms. Verder hebben we in 2024 (hybride) bijeenkomsten georganiseerd over de ontbossingsverordening en voerden we samen met bedrijven testinspecties uit. De leerpunten daaruit delen we breed.
In het kader van de overspannen mestmarkt deed de NVWA het pilotproject 'Waar blijft de mest'. In de pilot voerden we allerlei kortcyclische inspectieprojecten mest uit, in samenwerking met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Op basis van deze bevindingen verbeterden we de aanpak om ons toezicht effectief in te zetten.
De participatie van Nederlandse inspecteurs op EFCA (European Fisheries Control Agency) inspectievaartuigen werkt goed. Het maakt ons minder afhankelijk van de Kustwacht (de beschikbaarheid van de Barend Biesheuvel is beperkt) en de samenwerking met inspecteurs uit andere EU-lidstaten werpt haar vruchten af.
In 2024 hebben we strafrechtelijk onderzoek gedaan naar handel in zwarte vis. Dit onderzoek is inmiddels overgedragen aan het Openbaar Ministerie voor strafrechtelijke vervolging. Zwarte vis is vis die buiten de quota om is gevangen of die ondermaats is. Met het verbod op het vangen en verhandelen van meer dan de toegestane hoeveelheid of ondermaatse vis wordt de omvang van het visbestand beheerd en voedselveiligheid beschermd.
De NVWA houdt toezicht op de handel in en het gebruik van (illegale) gewasbeschermingsmiddelen. In 2024 startte de NVWA-IOD diverse fraudeonderzoeken naar illegale handel in gewasbeschermingsmiddelen. Tijdens een handhavingsactie trof de NVWA-IOD bijna 3.000 liter illegale bestrijdingsmiddelen aan. De middelen kwamen vermoedelijk uit Spanje en zijn niet toegelaten in Nederland. Daarom mogen ze hier niet verkocht worden. Ook had de verdachte die de middelen via internet verkocht, geen licentie om gewasbeschermingsmiddelen te verkopen.
De NVWA-IOD deed in 2023-2024 verschillende onderzoeken naar verdenking van fraude in de visserijsector. In 2024 droeg de NVWA-IOD een strafrechtelijk onderzoek naar aanleiding van illegale vangst van en handel in tapijtschelpen over aan het OM. Daarnaast deed de NVWA-IOD samen met de Inspectie en de Portugese partners een onderzoek naar illegale handel in tapijtschelpen uit Portugal. Daarbij werd 4.500 kilo tapijtschelpen uit de handel genomen. De NVWA-IOD informeerde de supermarkten en handelaren die de schelpen verkochten, en waarschuwde voor de voedselveiligheidsrisico's en waar op te letten ten aanzien van de herkomst van de schelpen en de wet- en regelgeving. De voedselveiligheidsrisico's treden vooral op als de schelpen zijn gevangen in gebieden die zijn verontreinigd door bijvoorbeeld zware metalen in het water.
In ons jaarplan voor 2024 zijn gewenste resultaten geformuleerd. Hieronder geven we aan in hoeverre onze activiteiten in 2024 daaraan hebben bijgedragen.
Jaarplan
Realisatie
De systematiek voor het opleggen van bestuurlijke boetes op basis van de Visserijwet is ontwikkeld en wordt gefaseerd toegepast.
(Sinds 31/12/2024 zijn er ontwikkelingen waardoor het opleggen van bestuurlijke boetes is vertraagd.)
behaald
De systematiek voor het toezicht op de visserijvrije zones is ontwikkeld en operationeel.
De wetgeving over visserijvrije zones werd in 2024 niet van kracht, waardoor we de handhaving niet konden oppakken. Er werden wel voorbereidingen getroffen voor de uitvoering van dit toezicht.
deels behaald
De NVWA voert periodiek inspecties uit bij beurzen en grote handelaren omdat zij een voorbeeldfunctie en spilrol in de handel in beschermde diersoorten vervullen.
behaald
Actieplan versterking Zoönosebeleid is geïmplementeerd door de kennispositie te verbeteren, generieke detect- en responsestrategieën op te stellen, horizonscans uit te voeren in het kader van pandemic preparedness en door bij te dragen aan het vergroten van zoönosegeletterdheid.
behaald
Risicogerichte mestprojecten op basis van data real time Vervoersbewijzen Dierlijke Meststoffen zijn uitgevoerd.
behaald
In 2024 wordt de handhavingsaanpak opgestart om in 2025 tot een naleving van 90% bij gebruik en toepassing van gewasbeschermingsmiddelen te komen.
De naleving is nog niet op het gewenste niveau. We voeren gesprekken en werken samen met stakeholders om de naleving te verhogen. Dit is een langetermijnstrategie die we intensief voortzetten in 2025.
deels behaald
Natuur en milieu in de (sociale) media
De post met het grootste bereik op Instagram (7.987) ging over dierensmokkel op Schiphol. 3 verdachten van smokkel van vogels en broedeieren werden aangehouden nadat geluid kwam uit een koffer.
