Wetten en regels voor levensmiddelen en diervoeders

Wat vind ik in het overzicht levensmiddelen- en diervoederwetgeving?

U krijgt een overzicht van wetten die gaan over levensmiddelen of diervoeders, inclusief een korte samenvatting. En soms met uitleg hoe de Europese regels zijn opgenomen in de Nederlandse regelgeving. Denk aan:

• Europese wet- en regelgeving voor alle (groepen van) levensmiddelen. Bijvoorbeeld de regels voor etikettering, additieven, microbiologie, biologische levensmiddelen en hygiëne van levensmiddelen.
• EU-regelgeving voor specifieke (groepen van) levensmiddelen. Bijvoorbeeld cacao, eieren en zuigelingenvoeding.
• Nederlandse wet- en regelgeving voor (groepen van) levensmiddelen. Deze regels zijn specifiek voor de Nederlandse markt.
• Europese en Nederlandse wet- en regelgeving voor voedselcontactmaterialen.
• Europese en Nederlandse wet- en regelgeving voor diervoeders en dierlijke bijproducten.

Check zelf de regels

Het overzicht van wetten en regels is bedoeld als hulpmiddel. Exploitanten van levensmiddelenbedrijven moeten ook zelf nog nagaan of er aanvullende Europese of Nederlandse regels gelden voor hun producten. U kunt beginnen bij Levensmiddelen en voedselveiligheid waarin we ook de wet- en regelgeving toelichten.

Wetgeving van de Europese Unie voor levensmiddelen en diervoeders

Veel wettelijke eisen voor levensmiddelen en diervoeders komen uit wetgeving van de Europese Unie (EU). Deze wetgeving geldt in alle EU-landen. Er zijn 2 soorten EU wetgeving: verordeningen en richtlijnen.

EU-verordening

Een EU-verordening geldt in alle EU-landen, dus ook in Nederland. Verordeningen mogen niet worden omgezet in Nederlandse wetgeving. Nederland moet het strafbaar stellen als iemand handelt in strijd met een verordening.

Dit betekent voor u als ondernemer dat u alleen de wettelijke eisen uit de betreffende EU-verordening hoeft te raadplegen. U hoeft niet ook nog op zoek te gaan naar de uitwerking van de verordening in de Nederlandse wetgeving.

EU-richtlijn

Een EU-richtlijn geldt niet rechtstreeks in Nederland. Richtlijnen moeten eerst worden omgezet in Nederlandse wet- en regelgeving voordat ze hier gelden. Soms wordt in de ‘Nederlandse vertaling’ van een richtlijn direct verwezen naar de tekst van de EU-richtlijn.

Dit betekent voor u als ondernemer dat u de Nederlandse wetgeving over een richtlijn moet bekijken om te weten aan welke eisen u moet voldoen.

Verordeningen en richtlijnen op EUR-Lex

U kunt (informatie over) EU-verordeningen en richtlijnen vinden op de Europese website EUR-lex. U kunt daar ook uitgebreid zoeken op trefwoorden of het jaar en nummer van de verordening of richtlijn.

Bent u onbekend met EUR-Lex, dan kunt u beginnen met de e-learningmodule van EUR-Lex.

Check de ingangsdatum

Bij publicatie van (Europese) wet- en regelgeving is het verstandig om uit te zoeken wanneer deze daadwerkelijk gaat gelden. Meestal is er een overgangstermijn en een uitverkooptermijn tussen de datum van publicatie en vanaf wanneer u aan de nieuwe eisen moet voldoen.

Tijdens de uitverkooptermijn mogen levensmiddelen of diervoeders die vóór de publicatie van de nieuwe regels zijn geproduceerd nog worden verhandeld. Deze termijnen worden vermeld in één van de laatste artikelen van de betreffende verordening of richtlijn.

Meest recente versie altijd bij de hand

Europese wet- en regelgeving wordt regelmatig aangepast. Bekijk daarom altijd de meest recente versies. In EU-jargon heet dit de ‘geconsolideerde’ versie.

Het komt nogal eens voor dat bijlagen van een verordening of richtlijn worden aangepast. Het kan bijvoorbeeld gaan om nieuwe wettelijke limieten voor chemische stoffen in levensmiddelen, of de toelating of verbod van bepaalde additieven (E-nummers). Hoewel de titel en nummer van de verordening dan niet wijzigt, verandert de inhoud dus wel.

Een voorbeeld: De additievenverordening (EG) Nr. 1333 is uit 2008. Sindsdien is de verordening, en dan met name de bijlagen, al meer dan 115 keer gewijzigd. Bijvoorbeeld welke additieven (E-nummers) zijn toegestaan in welke productgroepen. Check daarom altijd de laatste geconsolideerde versie van een verordening of richtlijn.

Nederlandse wet- en regelgeving voor levensmiddelen

Er is een aantal wetten met regels voor levensmiddelen: de Warenwet, de Wet dieren en de Landbouwkwaliteitswet. U vindt de Nederlandse wet- en regelgeving op wetten.overheid.nl.

Warenwet

De Warenwet is de belangrijkste Nederlandse wet voor waren, waaronder levensmiddelen. Hierin staan regels voor volksgezondheid, veiligheid, eerlijkheid in de handel en goede voorlichting over waren.

Op basis van de Warenwet zijn diverse Warenwetbesluiten en Warenwetregelingen gepubliceerd met regels voor levensmiddelen. In de Warenwet zijn bijvoorbeeld Europese richtlijnen geïmplementeerd. Bijvoorbeeld het Warenwetbesluit Vruchtensappen 2012 en het Warenwetbesluit Honing.

Ook bevat de Warenwet regelgeving die specifiek geldt voor producten die in Nederland in de handel worden gebracht. Bijvoorbeeld het Warenwetbesluit Vlees, gehakt en vleesproducten, en het Warenbesluit Gereserveerde benamingen.

Wet Dieren

De Wet dieren is een verzamelwet. Op basis hiervan zijn onder meer de regels vastgesteld voor:

• dieren, bijvoorbeeld over het houden, gebruik en doden van dieren
• diervoeders, bijvoorbeeld over veiligheid en deugdelijkheid
• diergeneesmiddelen
• dierlijke producten voor menselijke consumptie, bijvoorbeeld kwaliteitsvoorschriften voor kaas, eieren, vlees van pluimvee en voorschriften over de aanduiding van bijzondere slachtpluimveehouderij en dierenartsen.

De Wet dieren heeft ook regels voor dierlijke producten die niet zijn bestemd voor menselijke consumptie. De zogenaamde ‘dierlijke bijproducten’.  De wetgeving over dierlijke bijproducten is ook opgenomen in het overzicht van levensmiddelen- en diervoederwetgeving.

Landbouwkwaliteitswet

De Landbouwkwaliteitswet is de basis voor het implementeren van de Europese regelgeving voor allerlei soorten landbouwproducten, zoals groenten en fruit en biologische producten. Daarnaast is het de wettelijke basis voor het gebruik van kwaliteitsaanduidingen zoals:

• beschermde geografische aanduidingen
• beschermde oorsprongsbenamingen
• gegarandeerde traditionele specialiteiten

Op basis van deze wet zijn onder meer het Landbouwkwaliteitsbesluit 2007 en de Landbouwkwaliteitsregeling 2007 gepubliceerd.

Meer informatie

Via de pagina Food Safety van de EU, vindt u informatie over verschillende aspecten van en regels voor voedselveiligheid. Inclusief bijvoorbeeld etikettering, chemische voedselveiligheid, de Algemene Levensmiddelenverordening, officiële controles en dierlijke bijproducten.

Op het Ondernemersplein vindt u verschillende  wetten en regels voor ondernemers.

De Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNLI) is de koepelorganisatie en belangenbehartiger voor de Nederlandse levensmiddelenindustrie. Op hun website staan onder andere de links naar de websites van de aangesloten brancheorganisaties.

FoodDrinkEurope: de Europese branchevereniging voor de levensmiddelenindustrie

Het Voedingscentrum: geeft algemene informatie over voeding en voedselveiligheid voor consumenten en professionals.

Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is verantwoordelijk voor het opstellen van de wet- en regelgeving voor levensmiddelen;  Het Regulier overleg Warenwet (ROW) is het adviesorgaan van de Minister van VWS over aankomende wet- en regelgeving voor levensmiddelen.

Op Regulier Overleg Warenwet vindt u achtergrondinformatie over levensmiddelenwetgeving en verslagen van EU overleggen over levensmiddelenwetgeving.

Het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) is verantwoordelijk voor het opstellen van de wetgeving voor landbouwproducten, diervoeder en dierlijke bijproducten.