Advies van BuRO over de risicobeoordelingen van drie soorten uitheemse zoetwaterslakken in Nederland

Bureau Risicobeoordeling & onderzoek (BuRO) heeft een advies uitgebracht over de risico’s van 3 soorten zoetwaterslakken aan de directeur Natuur van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). Het advies is om verkopers van aquariumplanten te attenderen op meeliftende zoetwaterslakken en om hen te stimuleren om maatregelen te nemen zodat meeliften van zoetwaterslakken wordt voorkomen. Daarnaast wordt geadviseerd om eigenaren van aquaria te attenderen op het geldende verbod op het uitzetten van dieren.

Zoetwaterslak Amerikaanse schijfhoren
Beeld: ©Albert Dees, CC-BY-NC-ND
Amerikaanse schijfhoren.

Introductie in Nederland

De 3 soorten zoetwaterslakken liften mee met import van aquariumplanten. Chinese schijfhoren en Florida-schijfhoren worden in Europa ook verkocht als aquariumdier. Amerikaanse schijfhoren komt al in Nederland voor en Chinese schijfhoren kan zich vestigen in Nederland. Florida-schijfhoren heeft een warmer klimaat nodig. De zoetwaterslakken kunnen in het oppervlaktewater terecht komen door bewuste of onbedoelde vrijlating door aquariumhouders.

Effecten van Amerikaanse schijfhoren, Chinese schijfhoren en Florida-schijfhoren

Er zijn geen wetenschappelijke studies gevonden waarin wordt aangetoond dat de 3 beoordeelde zoetwaterslakken effecten hebben op biodiversiteit en ecosystemen. Wel is bekend dat zoetwaterslakken een (tussen)gastheer zijn van diverse parasieten, waaronder platwormen. De gevolgen van deze parasieten verschillen sterk per parasiet en per diersoort. Zo is een poel in Duitsland een opvallende afname van kleine watersalamanders hoogst waarschijnlijk veroorzaakt door de aanwezigheid van de Amerikaanse schijfhoren, die de levenscyclus van de parasiet Parastrigea robusta mogelijk maakte.

Bestrijding

Het volledig elimineren van zoetwaterslakken in oppervlaktewateren is niet uitvoerbaar, mogelijk met uitzondering van een oppervlaktewater dat niet verbonden is met andere oppervlaktewateren in een vroeg stadium van invasie.

Verdere introductie in natuur voorkomen

De verdere introductie van zoetwaterslakken in de natuur kan worden voorkomen door het tegengaan van meeliften van deze dieren met aquariumplanten en het niet meer legen van de inhoud van aquaria in oppervlaktewater. Er is al een verbod op het uitzetten van dieren in oppervlaktewater.