Inspectieresultaten identificatie en registratie (I&R) runderen, schapen en geiten 2024

In het kort

Het doel van I&R is om dieren en dierlijke producten snel te kunnen traceren als dat nodig is. Bijvoorbeeld als er een besmettelijke dierziekte uitbreekt of als vlees verontreinigd blijkt te zijn. Wij controleren onder meer of runderen, schapen en geiten zijn voorzien van de juiste identificatiemiddelen, zoals oormerken. Ook checken we of de dieren tijdig en volledig zijn geregistreerd in de I&R-databank van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Elk EU-land is verplicht om jaarlijks fysieke inspecties uit te voeren bij 3% van de rundveebedrijven en 3% van de schapen-/geitenbedrijven. Voor Nederland betekent dat minimaal 894 inspecties op rundveebedrijven en 1.215 inspecties op schapen-/geitenbedrijven.

Hoe zijn de bedrijven geselecteerd?

We voeren voor een deel risicogerichte inspecties uit. Dit betekent dat we inspecties doen bij bedrijven waar meer risico is op overtredingen. Hiermee willen we bereiken dat deze bedrijven de regels beter naleven. In 2024 selecteerden we onder andere de volgende bedrijven:

• Veehouders die in 2024 geen meldingen hadden gedaan in de I&R-databank of die minder meldingen hadden gedaan dan in 2023.
• Veehouders die meerdere meldingen op dezelfde dag hadden gedaan (blokmeldingen). Er is een kans dat hier meldingen tussen zitten die te laat zijn.
• Bedrijven met weinig vrije oormerken, terwijl er wel dieren werden geboren.
• Houders van schapen- en of geiten die weinig geboortemeldingen hadden gedaan, terwijl er wel meer dan 30 volwassen dieren aanwezig waren.

Naast de risicogerichte inspecties voerden we aselecte inspecties uit om een algemeen beeld te krijgen van de naleving. Vanuit het oogpunt van efficiëntie hebben we de inspecties waar mogelijk uitgevoerd in combinatie met andere inspecties. Ten slotte voerden we inspecties uit naar aanleiding van meldingen of op initiatief van de inspecteur, en controleerden we bedrijven die al meer dan 10 jaar niet door ons waren gecontroleerd op I&R.

Resultaten samengevat

Bij houders van runderen voerden we in totaal 915 inspecties uit. Hiervan waren er 622 akkoord en 293 niet akkoord. Bij houders van schapen en/of geiten voerden we 1.275 inspecties uit. Hiervan waren er 742 akkoord en 533 niet akkoord.

De volgende overtredingen kwamen het meest voor:

• Niet of niet tijdig melden in de I&R-databank van bijvoorbeeld een geboorte, dood of aan- of afvoer.
• Niet of niet tijdig aanbrengen van de identificatiemiddelen bij de dieren.

Inspectieresultaten I&R rund

In tabel 1 staan de resultaten van de (her)inspecties bij houders van runderen.

Tabel 1: Inspectieresultaten I&R rund 2024

Type inspectie	Totaal aantal inspecties	Totaal aantal inspecties akkoord	Totaal aantal inspecties niet akkoord	Percentage inspecties akkoord
Risicogericht	385	225	160	58%
Aselect	216	172	44	80%
Eigen initiatief / naar aanleiding van melding	126	57	69	45%
Bedrijf al 10 jaar niet gecontroleerd	188	168	20	89%

Naast de bovengenoemde inspecties zijn er 85 herinspecties uitgevoerd, waarvan er 46 akkoord waren en 39 niet akkoord.

Resultaten risicogerichte inspecties

De bedrijven zijn geselecteerd op basis van verschillende criteria (zoals eerder vermeld). Tabel 2 toont de resultaten van de risicogerichte inspecties per selectiecriterium.

Tabel 2. Overzicht resultaten risicogerichte inspecties

Selectiecriterium	Totaal aantal inspecties	Totaal aantal inspecties akkoord	Totaal aantal inspecties niet akkoord	Percentage inspecties akkoord
Geen meldingen in 2023	19	12	7	63%
Minder doodmeldingen	53	42	11	79%
Minder geboortemeldingen	137	83	54	61%
Blokmeldingen	95	35	60	37%
Weinig vrije merken	81	53	28	65%

Resultaten aselecte inspecties

Bij de 216 aselecte inspecties in 2024 hield 80% van de rundveehouders zich aan de regels voor I&R. Dit nalevingspercentage is gelijk aan dat van de aselecte inspecties in 2023, toen het eveneens 80% was.

Overtredingen

Bij de 293 inspecties die niet akkoord waren, stelden we 366 overtredingen vast (zie tabel 3).

Tabel 3: I&R rund aantal overtredingen per type inspectie

Wettelijke norm	Risicogerichte inspecties	Inspecties op eigen initiatief / naar aanleiding van melding	Aselecte inspecties	Bedrijf 10 jaar niet gecontroleerd	Aantal keer overtreden
Tijdig en volledig bijhouden van een bedrijfsregister	6	8	2	-	16
Tijdig en volledig melden in de I&R-databank	157	62	42	16	277
Tijdig en juist aanbrengen van identificatiemiddelen	25	28	6	8	67
Runderen alleen verplaatsen als ze zijn aangemeld in de I&R-databank	-	5	1	-	6
Totaal	188	103	51	24	366

Hoe hebben wij gehandhaafd?

De veehouders die in overtreding waren kregen een interventie opgelegd. Het ging om:
 

• 107 mededelingen ter plaatse
• 129 officiële waarschuwingen
• 52 rapporten van bevindingen, op basis hiervan kan een bestuurlijke boete en/of andere maatregel opgelegd worden
• 5 processen-verbaal, deze worden ingediend bij het Openbaar Ministerie en kunnen leiden tot een strafrechtelijke vervolging

Inspectieresultaten I&R schapen en geiten

In tabel 4 staan de resultaten van de (her)inspecties bij houders van schapen en/of geiten.

Tabel 4: Inspectieresultaten I&R schaap/geit 2024

Type inspectie	Totaal aantal inspecties	Totaal aantal inspecties akkoord	Totaal aantal inspecties niet akkoord	Percentage inspecties akkoord
Risicogericht	410	195	215	48%
In combinatie met risicogerichte inspectie Q-koorts	142	66	76	47%
Aselect	225	139	86	62%
Eigen initiatief/ naar aanleiding van melding	74	26	48	35%
Bedrijf 10 jaar niet gecontroleerd	424	316	108	75%

Naast de bovengenoemde inspecties zijn er 112 herinspecties uitgevoerd, waarvan er 94 akkoord waren en 18 niet akkoord.

Resultaten risicogerichte inspecties

De bedrijven werden geselecteerd op basis van verschillende selectiecriteria (zoals eerder vermeld). Tabel 5 toont de resultaten van de risicogerichte inspecties per selectiecriterium.

Tabel 5. Overzicht resultaten risicogerichte inspecties

Selectiecriterium	Totaal aantal inspecties	Totaal aantal inspecties akkoord	Totaal aantal inspecties niet akkoord	Percentage inspecties akkoord
Geen meldingen in 2023	35	10	25	29%
Minder meldingen dan in 2022	224	101	123	45%
Blokmeldingen	19	13	6	68%
Weinig vrije merken	62	37	25	60%
Weinig geboortemeldingen	70	34	36	49%

Resultaten aselecte inspecties

Bij de 225 aselecte inspecties in 2024 hield 62% van de houders van schapen en/of geiten zich aan de regels voor I&R. Dit is een stijging ten opzichte van de aselecte inspecties in 2023, toen het nalevingspercentage 52% was.

Overtredingen

Bij de 533 inspecties die niet akkoord waren, stelden we 590 overtredingen vast (zie tabel 6).

Tabel 6: I&R schaap/geit aantal I&R overtredingen per type inspectie

Wettelijke norm	Risicogerichte inspecties	Inspecties in combinatie met risico-gerichte inspectie Q-koorts	Inspecties op eigen initiatief / naar aanleiding van melding	Aselecte inspecties	Bedrijf 10 jaar niet gecontroleerd	Aantal keer overtreden
Tijdig en volledig bijhouden van een bedrijfsregister	-	-	3	-	-	3
Tijdig en volledig melden in de I&R databank	200	68	44	83	104	499
Tijdig en juist aanbrengen van identificatiemiddelen	26	26	14	9	9	84
Verplaatsen van schapen/geiten die aan I&R voldoen	1	-	2	-	1	4
Totaal	227	94	63	92	114	590

Hoe hebben wij gehandhaafd?

De veehouders die in overtreding waren kregen een interventie opgelegd. Het ging om:

• 180 mededelingen ter plaatse
• 259 officiële waarschuwingen
• 93 rapporten van bevindingen, op basis hiervan kan een bestuurlijke boete en/of andere maatregel opgelegd worden
• 1 proces-verbaal, deze wordt ingediend bij het Openbaar Ministerie en kan leiden tot een strafrechtelijke vervolging

Vervolgaanpak

De resultaten van deze inspecties gebruiken we om selectiecriteria voor 2025 vast te stellen. De inspectieresultaten maken opnieuw duidelijk dat het meldgedrag van houders van schapen en/of geiten kan worden verbeterd. Daarom vragen we de sector nogmaals aandacht voor de verplichting om mutaties tijdig te melden in de I&R-databank.