Regelgeving nanotechnologie
Algemene regelgeving nanotechnologie
Algemene wet- en regelgeving voor nanotechnologie is er (nog) niet.
Wel wordt binnen Europa nagegaan in hoeverre bestaande regelgeving aangepast moet worden om de introductie op de markt van producten met nanodeeltjes te reguleren. De Nederlandse overheid ziet veel kansen voor nanotechnologie, maar wil ook de eventuele risico’s goed in kaart brengen en hier verantwoord mee omgaan.
Europese regelgeving
In maart 2009 heeft het Europees Parlement wetsvoorstellen aangenomen voor productgroepen, exclusief levensmiddelen, waarin nanomaterialen zijn verwerkt.
Het Europees Parlement wil een meldingsplicht en veiligheidsbeoordeling van de nanomaterialen. Er is dan wel overeenstemming nodig over wat een wetenschappelijk verantwoorde veiligheidsbeoordeling inhoudt.
Ook wil het Europees Parlement dat nano-ingrediënten op het etiket worden vermeld. Bij overleg over nieuwe of herziening van bestaande regelgeving heeft het Europees Parlement grote aandacht voor dit onderwerp. Op Europees niveau is er nog geen centrale registratie van nanomaterialen; wel hebben enkele lidstaten (Frankrijk, België en Denemarken) nationale registraties.
Als aparte eisen gesteld worden aan nanomaterialen is een juridisch eenduidige definitie nodig. Dit is niet eenvoudig, omdat materialen vaak bestaan uit deeltjes van verschillende grootte, waarvan sommige groter dan 100 nanometer zijn en sommige kleiner. De Europese Commissie heeft een aanbeveling voor een definitie gepubliceerd waarin deze deeltjesgrootteverdeling een belangrijke rol speelt: als 50% of meer van de deeltjes een afmeting heeft kleiner dan 100 nanometer noemen we het een nanomateriaal.
(Chemische) stoffen
Voor (chemische) stoffen is binnen de EU de REACH-verordening (EC 1907/2006) van toepassing. Dit betekent dat alle stoffen moeten worden geregistreerd. Afhankelijk van het productieniveau moet er een veiligheidsevaluatie plaatsvinden. Er vindt overleg plaats met de lidstaten om af te spreken hoe nanomaterialen moeten worden behandeld onder REACH. Moet een nanomateriaal bijvoorbeeld apart worden geregistreerd naast de basisstof, dus titaandioxide-nanodeeltjes naast titaandioxide dat al in verf zit, of koolstofnanobuisjes naast grafiet of ’carbon black’, een zwart poeder dat al tientallen jaren in autobanden wordt verwerkt?
Meer informatie vindt u op de website van het Europese Agentschap voor chemische stoffen, ECHA en op de RIVM-website.
Levensmiddelen
Voor levensmiddelen geldt de Europese Algemene Levensmiddelen Verordening (EG) Nr. 178/2002 die uitgaat van het voorzorgbeginsel. Specifieke wetgeving is er voor nieuwe voedingsmiddelen Richtlijn (EC) 258/1997. Wetgeving voor nieuwe voedingsmiddelen vindt u op de website van de Europese Unie.
In de Europese Verordening betreffende voedselinformatie (Verordening (EU) Nr. 1169/2011), gewijzigd door Verordening (EU) Nr. 1363/2013 is de eis opgenomen dat ingrediënten die als nanomateriaal aangemerkt worden apart vermeld moeten worden op het etiket van producten. Deze verordening zou van kracht moeten worden op 13 december 2014. De Europese Commissie heeft voorgesteld de nano-vermelding nog niet te laten gelden voor in het verleden al goedgekeurde additieven; deze stoffen, zoals E551 (silica) en E171 (titaniumdioxide), worden de komende tijd opnieuw beoordeeld door EFSA. Het Europese Parlement wil verder gaan en ook voor de bestaande additieven de vermelding ‘(nano)’ op het etiket verplicht stellen als deze onder de definitie vallen. De discussie hierover is nog gaande.
Cosmetica
De specifieke Europese wetgeving voor cosmetica is verordening Verordening (EU) Nr. 1223/2009 . Met daarin onder andere de verplichting om bij de ingrediënten op de verpakking 'nano' te vermelden als het een nanomateriaal betreft.
Overige producten
In de Europese Verordening voor biociden (EU) Nr. 528/2012 staan specifieke eisen voor nanomaterialen. Biociden is een verzamelnaam voor stoffen die gebruikt worden voor bijvoorbeeld ontsmetting, (hout)conservering, plaagbestrijding en aangroeiwerende coatings op schepen.
Andere consumentenproducten (niet voedsel) moeten veilig zijn op grond van de Richtlijn Algemene Productveiligheid 2001/95/EG. Hierin zijn geen specifieke veiligheidseisen opgenomen, en ook worden nanomaterialen niet apart genoemd.
Informatie over de Europese wetgeving algemene productveiligheid vindt u op de website van de Europese Unie.