Houdbaarheidsdatum op levensmiddelen

Houdbaarheidsdatum bepalen en vermelden

U bepaalt zelf de houdbaarheidstermijn. Kies wel het juiste type. En zorg dat het leesbaar en vindbaar is.

Kies het juiste type houdbaarheidsdatum

U kunt kiezen uit 2 typen houdbaarheidsdata:

1. Uiterste consumptiedatum ('te gebruiken tot')
2. Datum van minimale houdbaarheid ('ten minste houdbaar tot (einde)')

Welke type houdbaarheidsdatum u kiest hangt af van de bederfelijkheid. En het eventuele gevaar van het levensmiddel voor de menselijke gezondheid. 

• De uiterste consumptiedatum vermeldt u op levensmiddelen die uit microbiologisch oogpunt zeer bederfelijk zijn en die na korte tijd een onmiddellijk gevaar voor de menselijke gezondheid kunnen opleveren.
• Op alle andere levensmiddelen vermeldt u een datum van minimale houdbaarheid.

Bepaal zelf de houdbaarheidstermijn

U kunt de houdbaarheidstermijn bepalen op basis van analyses van grondstoffen en eindproducten. Er staat hierover niets in de wet. Het levensmiddel moet in ieder geval tot en met de aangegeven datum veilig en geschikt zijn voor consumptie.

Vermeld houdbaarheid leesbaar en vindbaar

De houdbaarheidsvermelding moet goed leesbaar en vindbaar zijn. De volgende punten zijn belangrijk:

• De verwijzing naar de vindplaats van de houdbaarheidsdatum moet concreet zijn en duidelijk leesbaar, bijvoorbeeld 'zie bovenkant fles'.
• De datum moet goed leesbaar zijn.
• De afkortingen 'TGT' of 'THT' zijn niet toegestaan.
• Termen zoals 'beperkt houdbaar' zijn te vaag en mag u niet gebruiken.

Uiterste consumptiedatum op zeer bederfelijke producten

De uiterste consumptiedatum 'te gebruiken tot' moet u vermelden op levensmiddelen die uit microbiologisch oogpunt zeer bederfelijk zijn. En die na korte tijd een onmiddellijk gevaar voor de menselijke gezondheid kunnen opleveren. Na de uiterste consumptiedatum zijn deze levensmiddelen onveilig voor consumptie en mogen ze niet meer worden verkocht.

Het gaat om producten die na deze uiterste consumptiedatum niet meer moeten worden geconsumeerd vanwege de mogelijke groei van pathogene micro-organismen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan Listeria Monocytogenes in producten zoals kant en klare maaltijdsalades met zalm, verse groentesappen of sommige vleeswaren.

Zet de uiterste consumptiedatum juist op verpakking of etiket

U vermeldt de uiterste consumptiedatum zo op de verpakking of het etiket:

• 'te gebruiken tot [datum zelf of verwijzing naar plaats op etiket waar datum kan worden gevonden]', plus
• een beschrijving van de bewaarvoorschriften

De datum moet bestaan uit dag, maand en eventueel jaar. In het bewaarvoorschrift moet u vermelden bij welke temperatuur het levensmiddel moet worden bewaard.

Voorbeelden

Stel het is 2 januari 2023, dan kunt u de uiterste consumptiedatum als volgt vermelden:

• ‘te gebruiken tot: 9 januari. Bewaren bij maximaal 7°C’
• ‘te gebruiken tot: zie bovenzijde verpakking. Bewaren bij maximaal 7°C’. Op de bovenzijde van de verpakking vermeldt u ‘9 januari’

Minimale houdbaarheid op alle andere producten

De minimale houdbaarheid 'ten minste houdbaar tot [datum]' gebruikt u op alle andere producten. Dit is de datum tot waarop het levensmiddel zijn specifieke eigenschappen behoudt, als het op de juiste manier wordt bewaard. Tot die datum is het levensmiddel veilig en van goede kwaliteit. In theorie zou een levensmiddel ook na deze datum nog verkocht of geconsumeerd kunnen worden.

Zet de minimale houdbaarheidsdatum juist op verpakking of etiket

U vermeldt de minimale houdbaarheidsdatum zo:

• Noemt u een datum met een dag? Dan vermeldt u 'ten minste houdbaar tot [datum zelf met dag of verwijzing naar plaats op etiket waar datum kan worden gevonden]'.
• Noemt u geen dag in de datum? Dan vermeldt u 'ten minste houdbaar tot einde [datum zelf of verwijzing naar plaats op etiket waar datum kan worden gevonden]'.

Afhankelijk van de lengte van de houdbaarheid vermeldt u de dag en/of de maand en/of het jaar.

Wijze van vermelden minimale houdbaarheidsdatum op levensmiddelen

Houdbaarheid	Vermelding minimale houdbaarheid
3 maanden of korter	Dag en maand (jaar hoeft niet, mag wel)
3 tot 18 maanden	Maand en jaar
18 maanden of langer	Jaar

Voorbeelden

Stel het is 2 januari 2023. Afhankelijk van de lengte van de houdbaarheid, kunt u de datum van minimale houdbaarheid op 3 manieren aangegeven:

1. houdbaarheid korter dan 3 maanden: 'ten minste houdbaar tot 2 maart' of 'ten minste houdbaar tot: zie opdruk bovenkant' en op de bovenkant moet worden vermeld '2 maart'
2. houdbaarheid tussen de 3 tot 18 maanden 'ten minste houdbaar tot einde maart 2024' of ten minste houdbaar tot einde: zie opdruk bovenkant' en op de bovenkant moet worden vermeld 'maart 2024'
3. houdbaarheid langer dan 18 maanden 'ten minste houdbaar tot einde 2026' of 'ten minste houdbaar tot einde: zie opdruk bovenkant' en op de bovenkant moet worden vermeld '2026'

Vermeld bewaarvoorschriften om houdbaarheid te waarborgen

Is een specifieke manier van bewaren noodzakelijk om de houdbaarheid te garanderen? Dan moet u bewaarvoorschriften vermelden bij het gebruik van de datum van minimale houdbaarheid. Zie hoofdstuk 12 van het Handboek Etikettering over bewaarvoorschriften en gebruiksvoorwaarden.

Wanneer is de datum van minimale houdbaarheid niet verplicht?

De datum van minimale houdbaarheid is niet verplicht op de volgende levensmiddelen:

• verse groenten en fruit (niet geschild of gesneden)
• wijn
• dranken met een alcoholgehalte van 10%, of meer
• broodbakkerij- of banketbakkerijproducten die bedoeld zijn voor consumptie binnen 24 uur na bereiding
• azijn
• keukenzout
• suikers in vaste vorm
• suikergoedproducten die bijna uitsluitend bestaan uit gearomatiseerde en/of gekleurde suikers en kauwgom en soortgelijke producten om te kauwen

Verkopers mogen een nieuwe datum van minimale houdbaarheid vermelden

Het levensmiddel moet dan wel zijn specifieke eigenschappen behouden tot die nieuwe datum.

De verkoper neemt daarmee de verantwoordelijkheid voor de houdbaarheid over van de fabrikant. Verlengt de verkoper de houdbaarheid? Dan moet de consument dat kunnen zien. De oude datum moet dan ook nog zichtbaar zijn.

Datum invriezing op bevroren voedsel

U moet de datum van (eerste) invriezing vermelden op:

• voorverpakt bevroren vlees
• diepgevroren vleesbereidingen
• diepgevroren onverwerkte visserijproducten wanneer het product meer dan één keer is ingevroren

De datum van (eerste) invriezing is niet verplicht voor de niet-voorverpakte varianten van deze producten.

Vermeld de datum van (eerste) invriezing op de juiste manier

U vermeldt de datum van (eerste) invriezing als volgt: 'ingevroren op' [datum zelf of verwijzing naar plaats op etiket waar datum kan worden gevonden]. U mag de term 'diepgevroren op …' niet gebruiken. De datum zelf moet bestaan uit dag, maand en jaar.

Voorbeeld

• 'Ingevroren op 02-01-2023'
• 'Ingevroren op: zie bovenkant verpakking'. Op de bovenkant van de verpakking vermeldt u de datum met dag, maand en jaar.

Meer weten over houdbaarheidsdatum

Kijk voor meer informatie over de houdbaarheidsdatum op levensmiddelen in hoofdstuk 11 van het Handboek Etikettering van levensmiddelen.

Test met Keep-it houdbaarheidsindicator

De NVWA en het ministerie van VWS bieden het Noorse bedrijf Keep-It Technologies, de mogelijkheid om de Keep-it® indicator 24 maanden op levensmiddelen te testen. Deze indicator wordt in plaats van de huidige houdbaarheidsdatum gebruikt om aan te geven tot wanneer het levensmiddel veilig geconsumeerd kan worden.

De indicator zal in eerste instantie alleen worden geplaatst op vers pluimveevlees. De NVWA heeft beoordeeld dat de indicator hierbij een betrouwbare houdbaarheid aangeeft. Tijdens de proef mogen pas andere levensmiddelen worden toegevoegd, nadat we hebben beoordeeld dat dat betrouwbaar en veilig is. Voor meer informatie over deze test kunt u contact met ons opnemen.