Jaaroverzicht invasieve exoten 2021

EU-exotenverordening 1143/2014

Sinds augustus 2016 geldt een Europees voor een aantal schadelijke exotische planten en dieren verbod op:

• bezit
• handel
• kweek
• transport
• import

Deze soorten staan op de Europese Unielijst voor zorgwekkende invasieve uitheemse soorten. Het verbod is vastgelegd in EU-exotenverordening 1143/2014.

Aanvulling Unielijst in de maak

In 2021 is de Unielijst niet veranderd ten opzichte van 2019. In 2021 heeft de Europese Commissie (EC) verdere stappen gezet op weg naar een aanvulling van de Unielijst met nieuwe soorten. Over deze aanvulling stemt het EU-committee invasieve exoten naar verwachting in mei 2022.

Advies over 34 nieuwe soorten Unielijst

In 2021 hebben wij aan het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV)  advies gegeven over de 34 soorten die mogelijk aan de Unielijst worden toegevoegd. Ook hebben wij communicatie over de soorten via factsheets op nvwa.nl voorbereid.

Import en (internet)handel nieuwe soorten

Wij hebben een marktverkenning uitgevoerd om een beeld krijgen van de aard en omvang van de handel van deze plant- en diersoorten. Hiervoor zijn beschikbare importgegevens benut en aanbiedingen op openbare websites bekeken. Hieruit is gebleken dat de import en (internet)handel van deze 34 soorten niet omvangrijk is. De marktverkenning helpt ons ook een inschatting te maken van het toekomstige toezicht dat nodig is.

Ondersteuning ministeries

Wij ondersteunen het ministerie van LNV inhoudelijk met adviezen over de impact van de aanwezigheid van invasieve soorten.

Handelsverbod Aziatische duizendknopen

In 2020 heeft bureau Risicobeoordeling & onderzoek (BuRO) van de NVWA een advies opgesteld over de Aziatische duizendknopen. Daarin bevelen zij aan maatregelen te stimuleren die nieuwe vestiging en verspreiding van de volgende duizendknopen tegengaan:

• Japanse duizendknoop
• Sachalinse duizendknoop
• Bastaardduizendknoop

Bijvoorbeeld door het instellen van een handelsverbod in levensvatbare delen van deze Aziatische duizendknopen. Op verzoek van de minister van LNV hebben wij in 2021 het voorgestelde handelsverbod getoetst en ons oordeel was dat dit handhaafbaar, uitvoerbaar en fraudebestendig is.

LNV heeft het advies van BuRO overgenomen, en op 1 januari 2022 is het handelsverbod ingegaan. Het handelsverbod is een preventieve maatregel om ecologische en economische schade te voorkomen.

Monitoring invasieve exoten

Het is belangrijk om nieuwe exoten snel te ontdekken in Nederland. Verder is het belangrijk te kijken naar het precieze verspreidingsgebied van een exoot in Nederland. Diverse organisaties voeren daarom monitoringsprojecten uit in opdracht van het Team Invasieve Exoten.

Landplatwormen

Om de waarnemingen van landplatwormen te bevorderen hebben wij determinatiemateriaal laten ontwikkelen. Doel is het aantal waarnemingen van landplatwormen te vergroten, want er is nu nog weinig aandacht voor deze soortgroep. In het determinatiemateriaal is ook de Nieuw-Zeelandse landplatworm opgenomen, een soort die op de Unielijst staat en die schadelijk is voor de biodiversiteit. Deze is nog niet in Nederland waargenomen. Vroege signalering is gewenst om introductie en verspreiding te voorkomen.

Aziatische hoornaar

Het aantal nesten van de Aziatische hoornaar is de afgelopen jaren toegenomen. Het opsporen van nesten kan daardoor niet meer door enkele experts worden gedaan. Daarom hebben wij voorlichtingsmateriaal laten ontwikkelen, waarmee veel meer mensen zelf de nesten kunnen opsporen. Het materiaal is sinds juli 2021 ook beschikbaar via een nieuwe pagina op de site van nvwa.nl.

Invasieve exoten aan de grens

In 2021 is BuRO gestart met een verkenning van systemen voor vroegtijdige signalering van invasieve exoten in omringende landen. Hiermee wordt bekeken of het mogelijk is zicht te krijgen op welke invasieve exoten er vanuit het buitenland op ons af komen.