Inspectieresultaten naleving fosfaatrecht 2022
Melkveebedrijven hebben fosfaatrechten. Deze rechten geven aan hoeveel fosfaat ze mogen uitstoten bij de mestproductie. De NVWA houdt hier toezicht op. In 2022 hebben we bij 52 melkveebedrijven gecontroleerd of ze niet meer fosfaat hadden geproduceerd dan toegestaan.
In het kort: controle over kalenderjaren 2020 en 2021
Het fosfaatrechtenstelsel is ingevoerd in 2018 en is bedoeld om de productie van fosfaat te begrenzen. In de Europese Nitraatrichtlijn zijn namelijk afspraken vastgelegd over de bescherming van grond- en oppervlaktewater tegen verontreiniging door nitraat uit agrarische bronnen. Deze richtlijn verplicht lidstaten het stikstofgebruik via dierlijke mest te beperken tot maximaal 170 kilogram per hectare per jaar. De Europese Commissie heeft aan Nederland derogatie verleend: dit betekent dat Nederland meer stikstof mag gebruiken. Aan deze derogatie is de voorwaarde verbonden dat de mestproductie (en daarmee de productie van stikstof en fosfaat) in Nederland niet boven het niveau van 2002 mag uitkomen. Het fosfaatrechtenstelsel moet ervoor zorgen dat de totale fosfaatproductie van melkvee onder het fosfaatproductieplafond blijft.
De controles op het fosfaatrecht kunnen wij pas na afloop van een afgesloten kalenderjaar uitvoeren. Meestal controleren we 2 kalenderjaren tegelijk. In 2022 voerden we de inspecties uit over de kalenderjaren 2020 en 2021. We hebben fysiek en administratief gecontroleerd.
Onze inspecties zijn risicogericht. Dat betekent dat we vooral controleren bij bedrijven waar meer risico is op overtredingen. De risicogerichte controle zorgt ervoor dat we relatief veel overtredingen vinden. Daarom zijn deze inspectieresultaten niet representatief voor de hele melkveehouders-sector.
Van de 52 geïnspecteerde bedrijven hebben 33 bedrijven het op het bedrijf rustende fosfaatrecht overschreden over 1 of beide jaren. Dit is een percentage van 63%. Bij 19 bedrijven was de inspectie wel akkoord.
Daarnaast hebben we een aantal bedrijven buiten de selectie gehouden. Bij deze bedrijven liep nog een juridische procedure over de vaststelling van de hoogte van het fosfaatrecht voor het bedrijf. Daarom hebben we deze bedrijven niet in het onderzoek meegenomen.
Inspectieresultaten: fosfaatproductie en fosfaatrecht werden met elkaar vergeleken
We hebben bedrijven geselecteerd waar vermoedelijk sprake was van een overschrijding van het op het bedrijf rustende fosfaatrecht. Deze selectie maakten we samen met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en was ook gebaseerd op bij RVO geregistreerde gegevens.
Tijdens de inspectie bepaalden we hoeveel dieren op het bedrijf aanwezig waren in het controlejaar én wat de totale melkproductie van het bedrijf in het controlejaar was. Hiermee werd de fosfaatproductie in het controlejaar berekend.
Deze fosfaatproductie werd vergeleken met het op het bedrijf rustende fosfaatrecht. Was de fosfaatproductie gelijk of onder het op het bedrijf rustende fosfaatrecht? Dan was de controle akkoord. Was de fosfaatproductie hoger dan het op het bedrijf rustende fosfaatrecht? Dan was de controle niet-akkoord.
Aantal controles
In totaal voerden we op 52 bedrijven inspecties uit op de naleving van het fosfaatrecht. Bij 33 bedrijven werden meer dierlijke meststoffen door melkvee geproduceerd dan het op het bedrijf rustende fosfaatrecht.
| Controleresultaten fosfaatrecht | Aantal bedrijven |
|---|---|
| Akkoord | 19 |
| Niet-akkoord | 33 |
| Totaal | 52 |
Bij deze 33 bedrijven hebben we 29 overtredingen vastgesteld over het fosfaatrecht 2020 en 8 overtredingen over het fosfaatrecht 2021. 7 bedrijven hadden zowel een overtreding op het fosfaatrecht 2020 als op 2021.
| Controleresultaten fosfaatrecht | Niet-akkoord |
|---|---|
| Fosfaatrecht 2020 | 29 |
| Fosfaatrecht 2021 | 8 |
Hoe hebben wij gehandhaafd?
Een overtreding van het fosfaatrecht valt onder het strafrecht. Wij hebben 30 processen-verbaal opgemaakt en deze aan het Openbaar Ministerie overhandigd. Bij een proces-verbaal wordt standaard een berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel bijgevoegd. Bij een veroordeling kan dit wederrechtelijk verkregen voordeel worden ontnomen.
3 keer hebben we een schriftelijke waarschuwing gegeven.
| Maatregelen | Aantal |
|---|---|
| Schriftelijke waarschuwing | 3 |
| Proces-verbaal | 30 |
Vervolgaanpak
De resultaten van deze controles kunnen invloed hebben op toekomstige controles. Denk bijvoorbeeld aan het toepassen van nieuwe selectievoorwaarden bij het risicogericht handhaven.