Roken en problematisch alcoholgebruik leiden tot grote schade voor de gezondheid en de maatschappij. Daarom willen we een rookvrije generatie verwezenlijken en problematisch alcoholgebruik voor 2040 flink terugdringen. Dit staat in het Nationaal Preventieakkoord. De NVWA draagt hieraan bij door toezicht te houden op de naleving van de Tabaks- en rookwarenwet en onderdelen van de Alcoholwet. Ook het toezicht in het kader van het experiment ‘gesloten coffeeshopketen’ valt binnen dit publieke belang.
De NVWA besteedde in 2021 in totaal 2% van haar capaciteit aan dit publieke belang.
Tabaks- en alcoholontmoediging is voor de NVWA een relatief klein publiek belang, maar wel een met veel maatschappelijke impact: roken en alcoholgebruik veroorzaken grote gezondheidsrisico's. Op dit gebied zijn er veel wetswijzigingen geweest en nieuwe toezichtstaken bij de NVWA belegd. Dit nieuwe werk bepaalde grotendeels de prioriteiten binnen dit publieke belang. In 2021 richtten we ons met name op het terugdringen van:
de beschikbaarheid, zichtbaarheid en aantrekkelijkheid van tabaksproducten en dampwaren;
de blootstelling aan tabaksrook in openbare ruimtes en op werkplekken;
overmatig alcoholgebruik en de beschikbaarheid van alcohol voor jongeren.
Ons verhaal
De Alcoholwet is sinds juli 2021 van kracht. "Sindsdien mag de detailhandel – dus supermarkten, slijterijen, avondwinkels – niet meer dan 25% korting op alcohol geven, of die suggestie wekken" Lees het hele verhaal
Zo hielden wij in 2021 toezicht op tabaks- en alcoholontmoediging
De NVWA implementeerde in 2021 diverse wetswijzigingen op het terrein van tabak, zoals:
het uitstalverbod bij tabaksverkooppunten;
het rookverbod op schoolpleinen;
het verbod op rookruimten in openbare en publieke gebouwen;
de neutrale verpakkingen voor sigaretten en shag.
Daarnaast kregen we in 2021 een nieuwe toezichtstaak voor de Alcoholwet: de online verkoop van en online prijsacties voor alcohol. Tot slot hebben we in 2021 het toezicht in het kader van het experiment 'gesloten coffeeshopketen' verder voorbereid. Naar verwachting start dit toezicht in 2022.
Toezichtintensiteit tabak
In totaal bestaat de doelgroep voor Tabak uit ongeveer 900.000 locaties. Het zijn er zo veel doordat bij nagenoeg alle bedrijven een rookverbod geldt. Wij kunnen niet al deze bedrijven controleren. Onze 'toezichtintensiteit' (het percentrage bedrijven dat we inspecteren) was in 2021 minder dan 1%. De datakwaliteit van de door ons gebruikte KPI's wordt geduid in hoe wij werken.
domein
toezichtintensiteit 2020
toezichtintensiteit 2021
Tabak
1%
1%
Onze resultaten
In ons jaarplan voor 2021 hebben we voor het totale publieke belang Tabaks- en alcoholontmoediging doelstellingen geformuleerd. Hieronder leest u per doelstelling in hoeverre we die in het afgelopen jaar hebben behaald, waarbij groen voor een volledig behaald resultaat staat.
Het rookruimteverbod, dat in de horeca al gold, is in 2021 in publieke en openbare gebouwen gefaseerd ingevoerd. Sinds 1 januari 2022 geldt het verbod voor alle gebouwen, ook in het bedrijfsleven. We hebben in 2021 risicogericht toezicht uitgevoerd op het rookverbod, onder andere naar aanleiding van meldingen en maatregelen tijdens eerdere inspecties (herinspecties). Het toezicht op het rookruimteverbod was hier onderdeel van. In 2022 doen we een naleefmeting, om de naleving van het rookverbod in de horeca in kaart te brengen.
We hebben het toezicht op rookvrije schoolterreinen geïmplementeerd. Ook bij deze inspecties hadden de coronamaatregelen, waaronder het sluiten van de scholen, invloed op de uitvoering. Naast het toezicht van de NVWA ondersteunde het Trimbos-instituut scholen bij de implementatie van het rookverbod. Het Mulier Instituut heeft gemeten in hoeverre het rookverbod op schoolterreinen wordt nageleefd. De resultaten hiervan worden begin 2022 gepubliceerd door het Trimbos-instituut.
We hebben het risicogerichte toezicht op de leeftijdgrens voor tabak geïntensiveerd, als onderdeel van de totale handhavingsaanpak, met behulp van de testkoopmethode. We hebben ruim 1.700 testkoopinspecties uitgevoerd. Bij ongeveer een 3e van deze inspecties namen we maatregelen, omdat er tabak werd verkocht aan de testkoper. De coronamaatregelen zijn van invloed geweest op de uitvoering. In 2022 doen we in opdracht van het ministerie van VWS een naleefmeting om de naleving van de leeftijdsgrens voor tabak per sector in kaart te brengen.
We hebben belangrijke stappen gezet in het terugdringen van tabaksreclame, met name in de industrie. Zo traden we op tegen verkoopbonussen bij tankstations en tegen campagnes voor nieuwsoortige producten. Bij dit toezicht maakten we gebruik van nieuwe controletechnieken, zoals administratieve en financiële controles.
Sinds 1 oktober 2021 mogen sigaretten en shag alleen nog in neutrale verpakkingen verkocht worden. Ook hier houden we toezicht op. Ons beeld is dat in het reguliere verkoopkanaal voornamelijk nieuwe (neutrale) verpakkingen worden verkocht.
We hebben het toezicht bij de verkooppunten waar een uitstalverbod geldt, geïmplementeerd en risicogericht uitgevoerd, deels naar aanleiding van meldingen en signalen. Ook zijn we begonnen met het toezicht bij geregistreerde speciaalzaken, waarvoor (onder voorwaarden) het uitstalverbod niet geldt. Ons algemene beeld is dat in de meeste verkooppunten de tabaksproducten en dampwaren zijn afgedekt volgens het uitstalverbod.
Nadat de Alcoholwet op 1 juli 2021 in werking trad, zijn we begonnen met de ontwikkeling en uitvoering van het toezicht daarop. Voorafgaand hebben we de branches geïnformeerd en het interventiebeleid gepubliceerd.
Onze focus lag in 2021 op het toezicht op prijsacties. Dit toezicht hebben we risicogericht en deels op basis van meldingen en signalen uitgevoerd.
We hebben het toezicht in het kader van het experiment 'gesloten coffeeshopketen' verder voorbereid, gekoppeld aan de planning van het experiment. Zo kunnen we in 2022, zodra de teelt start, beginnen met toezichthouden.
