Inspectieresultaten dierenwelzijn grazers 2024

In het kort: verschillende redenen voor inspectie

De meeste inspecties voeren we uit bij dierhouders met runderen, schapen, geiten en paarden. Daarnaast voeren we soms inspecties uit bij houders met andere grazers, zoals buffels en ezels. Ook komen we bij houders die meerdere soorten grazers houden of die naast grazers ook pluimvee of varkens houden. In 2024 voerden we verschillende soorten inspecties uit:

• inspecties naar aanleiding van meldingen
  Iedereen die ziet (of vermoedt) dat dieren niet goed behandeld worden, kan een melding bij ons doen. Zo ontvangen wij meldingen van burgers, dierenartsen, zuivelcoöperaties en interne meldingen van eigen medewerkers in bijvoorbeeld slachthuizen. In 2024 hebben we 816 inspecties naar aanleiding van meldingen over grazers uitgevoerd. Hiervan was 76% akkoord en 24% niet akkoord.
• naleefmetingen
  Bij een naleefmeting bezoeken we een willekeurige groep houders binnen een sector voor controles op dierenwelzijn. Op die manier willen we een beeld krijgen van hoe de sector met de regels omgaat. In 2024 hebben we in de zomer bij 98 houders gecontroleerd of zij hun schapen beschermen tegen hitte in de wei. Ook zijn we gestart met een naleefmeting bij houders van vleesvee, die in 2025 wordt afgerond.
• inspecties bij bedrijven onder verscherpt toezicht
  We houden toezicht op bedrijven die al eerder (zeer) ernstige overtredingen hebben begaan. Bij deze bedrijven worden regelmatig (her)inspecties uitgevoerd. In 2024 ging het om 98 (her)inspecties. 32% van de (her)inspecties bij bedrijven onder verscherpt toezicht was akkoord en 68% was niet akkoord.
• inspecties op eigen initiatief
  Inspecteurs kunnen op eigen initiatief een inspectie starten. Bijvoorbeeld als ze tijdens andere werkzaamheden zien dat er problemen met het dierenwelzijn zijn. Er waren 86 van deze inspecties op eigen initiatief. Hiervan was 38% akkoord en 62% niet akkoord.
• herinspecties
  Herinspecties vinden plaats als tijdens een eerdere inspectie een overtreding is geconstateerd. Het gaat hier om herinspecties binnen het reguliere toezicht, dus niet om herinspecties bij bedrijven onder verscherpt toezicht. Er waren 248 van deze reguliere herinspecties. Hiervan was 67% akkoord en 33% niet akkoord.

Inspectieresultaten meldingen

Na een melding maken we eerst een risicoafweging. Op basis daarvan beslissen we hoe we de melding afhandelen. Een inspecteur kan bij de houder langsgaan voor een fysieke inspectie, maar we kunnen ook telefonisch contact opnemen met de houder. In ieder geval bewaren we alle meldingen. Zo kunnen we in de gaten houden of er vaker een melding over dezelfde locatie binnenkomt. Ook kunnen we de gegevens gebruiken voor data-analyse.

In 2024 waren er 816 inspecties naar aanleiding van een melding. Hiervan waren er 620 akkoord en 196 niet akkoord. Daarnaast bezochten inspecteurs 23 locaties waar geen dieren (meer) aanwezig waren. Waarschijnlijk waren de dieren na de melding verplaatst of was de beschreven locatie onjuist.

Bij een inspectie treft een inspecteur soms meerdere diersoorten aan. Daardoor ligt het totaal aantal inspecties per diersoort hoger dan het totaal aantal uitgevoerde inspecties.

Vooral meldingen over melkvee, schapen en paarden

Bij de meeste inspecties ging het om melkvee, schapen en paarden. Over deze diersoorten krijgen we ook meer meldingen. Dat komt waarschijnlijk doordat deze dieren vaak buiten gehouden worden. De dieren zijn zichtbaarder voor een grote groep mensen. Verder is de melkveesector relatief groot in vergelijking met andere sectoren.

We constateerden verschillende overtredingen bij deze inspecties. De meeste overtredingen hadden te maken met onhygiënische of onveilige huisvesting. Daarnaast ging een groot deel van de overtredingen over een gebrek aan juiste zorg voor dieren, zoals zorg voor zieke of gewonde dieren.

Inspectieresultaten naleefmetingen hitte en vleesvee

In 2024 hebben we een naleefmeting uitgevoerd bij schapenhouders om vast te stellen of de houders hun schapen beschutting bieden bij hitte. 93 van de 98 inspecties waren akkoord. Kijk voor meer informatie over de naleefmeting in het overzicht dat we eind 2024 hebben gepubliceerd.

Ook zijn we gestart met een naleefmeting bij de sector vleesvee. Deze naleefmeting wordt in 2025 afgerond en de resultaten hiervan zullen daarna worden gepubliceerd. In 2024 hebben we voor deze naleefmeting 86 vleesveebedrijven bezocht.

Inspectieresultaten bedrijven onder verscherpt toezicht

Bedrijven komen onder verscherpt toezicht als er structureel overtredingen op het gebied van dierenwelzijn zijn of als de situatie al bij de eerste controle zeer ernstig is. De inspecteurs bezoeken deze bedrijven veelal meerdere keren per jaar voor een fysieke (her)inspectie. Bij deze bedrijven kunnen zowel bestuursrechtelijke als strafrechtelijke interventies worden opgelegd.

Bedrijven stromen uit verscherpt toezicht wanneer er bij 3 opeenvolgende inspecties geen overtredingen op dierenwelzijn zijn. Deze periode noemen we de nazorgfase. Ook wanneer een houder met het bedrijf stopt, stroomt het bedrijf uit verscherpt toezicht. In 2024 stroomden 5 bedrijven uit verscherpt toezicht en kwamen 10 nieuwe bedrijven onder verscherpt toezicht te staan.

Er zijn 98 (her)inspecties afgerond bij bedrijven die onder verscherpt toezicht staan. Het ging om 38 bedrijven. Van de 98 (her)inspecties waren er 31 akkoord en 67 niet akkoord. Daarnaast troffen inspecteurs 5 keer geen dieren aan op de locatie. Inspecties die akkoord zijn komen bij deze bedrijven onder andere voor tijdens de nazorgfase voordat ze uit verscherpt toezicht stromen.

Inspectieresultaten inspecties op eigen initiatief

Inspecteurs kunnen op eigen initiatief een inspectie op dierenwelzijn starten. Dit gebeurt bijvoorbeeld als de inspecteurs problemen met dierenwelzijn signaleren tijdens inspecties die om een andere reden worden gedaan. Onder deze categorie vallen ook inspecties die niet zijn ingepland, maar in samenwerking met andere toezichthouders worden uitgevoerd.

In totaal vonden 86 inspecties plaats op eigen initiatief van de inspecteur. Hiervan waren er 33 akkoord en 53 niet akkoord.

Inspectieresultaten herinspecties

In 2024 zijn 246 herinspecties afgerond bij houders van grazers. Daarnaast troffen inspecteurs op 2 locaties geen dieren aan.

Het ging hier om reguliere herinspecties. Herinspecties bij bedrijven onder verscherpt toezicht staan apart vermeld. 164 herinspecties waren akkoord en 82 herinspecties waren niet akkoord.

Hoe hebben wij gehandhaafd?

Wij hebben de houders van grazers die in overtreding waren een interventie opgelegd volgens ons interventiebeleid. Het ging om:

• 55 mededelingen ter plaatse
• 143 officiële waarschuwingen
• 188 rapporten van bevindingen, op basis hiervan kan een boete en/of maatregel worden opgelegd
• 79 processen-verbaal, deze worden ingediend bij het Openbaar Ministerie en kunnen leiden tot een strafrechtelijke vervolging

Wanneer een inspecteur meerdere overtredingen constateert bij een inspectie, kan de inspecteur ook meerdere interventies opleggen. Het totaal aantal interventies ligt daarom hoger dan het aantal inspecties dat niet akkoord was. In onderstaande tabel is de interventie per soort inspectie te zien.

Interventie	Melding	Verscherpt toezicht	Eigen initiatief	Herinspectie
Mededeling ter plaatse	43	0	7	5
Officiële waarschuwing	108	1	27	7
Rapport van bevindingen	44	57	18	69
Proces-verbaal	16	41	5	17

Vervolgaanpak

In 2025 werken we aan de volgende projecten:

• We gaan de beoordeling van meldingen verder aanscherpen. Veel inspecties naar aanleiding van meldingen zijn nu akkoord of er zijn geen dieren aanwezig. We willen risicogerichter meldingen opvolgen. Dan kunnen we meer tijd aan andere projecten besteden.
• In de zomer voeren we een tweede naleefmeting bij schapenhouders uit om te bepalen of zij hun schapen bescherming bieden bij hitte. Dit keer richten we ons op de schapenhouders met grote aantallen schapen.
• We gaan door met verscherpt toezicht. Per bedrijf kijken we hoe we de houder tot structurele naleving kunnen bewegen. Zo nodig doen we dat door de houder op te leggen minder dieren te houden of zelfs (tijdelijk) te stoppen met het bedrijf.
• Naar aanleiding van de naleefmeting melkvee in 2022 en 2023 is in 2024 een risicomodel ontwikkeld. Dit risicomodel gaan we in 2025 testen. Het doel daarvan is om ons risico gebaseerd toezicht beter in te richten.