Residuen bestrijdingsmiddelen in voedsel meestal binnen de norm
Om ons voedsel veilig te houden onderzoekt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) steekproefsgewijs levensmiddelen, waaronder groente, fruit, granen en bewerkte producten, op residuen van bestrijdingsmiddelen. Uit de resultaten van 2024 blijkt dat 3% boven de wettelijke norm uitkwam. Bij ongeveer een derde van de monsters werden helemaal geen residuen aangetroffen. Producten waar te veel residuen op zijn aangetroffen moesten uit de handel worden gehaald.
Om gewassen te beschermen tegen plagen en ziekten, zetten telers, fabrikanten of logistiek dienstverleners verschillende bestrijdingsmiddelen in. Residuen van deze middelen kunnen achterblijven op levensmiddelen. Er gelden strenge wettelijke limieten, de zogenaamde Maximale Residulimieten (MRL) om de veiligheid van consumenten te waarborgen. De NVWA houdt hier steekproefsgewijs toezicht op, en besteedt bijvoorbeeld extra aandacht aan producten die veel geconsumeerd worden of in het verleden vaker boven de wettelijke limiet uitkwamen.
Meeste producten voldoen
In 2024 onderzocht de NVWA ruim 7.000 monsters van levensmiddelen. Daarvan werden er 2.226 genomen bij Nederlandse levensmiddelenbedrijven. In ongeveer een derde daarvan (777) werden geen residuen van bestrijdingsmiddelen gevonden. Bij 3% van de monsters werd de MRL overschreden. Deze producten moesten uit de handel worden gehaald. De betreffende bedrijven kregen een schriftelijke waarschuwing. In 16 monsters (0,7%) werd een overschrijding van de grenswaarde voor kortdurende blootstelling geconstateerd. De overtreder ontving hiervoor een bestuurlijke boete en moest het product uit de handel terugroepen.
De NVWA nam daarnaast 4.846 monsters bij Nederlandse (lucht)havens om te voorkomen dat er producten de Europese Unie (EU) binnenkomen die niet voldoen aan de wet. Hiervan voldeed 2,7% niet aan de MRL. Deze producten zijn geweigerd aan de grens en dus niet geïmporteerd. Bij ruim 30% van de monsters aan de EU-grens werden geen residuen van bestrijdingsmiddelen aangetroffen.
Bekijk hier alle inspectieresultaten
Totale blootstelling
De NVWA deelt jaarlijks haar bevindingen met EFSA (European Food Safety Authority), het RIVM, en de andere Europese lidstaten. Deze cijfers worden gebruikt als startpunt voor risicogericht toezicht, maar ook voor het vaststellen van nieuwe limieten. Europese instanties, zoals de EFSA, en het RIVM onderzoeken op basis van deze en andere data of de combinatie van verschillende residuen samen een risico kunnen vormen. Hiervoor maken zij gebruik van wetenschappelijke modellen die de totale blootstelling in kaart brengen. Uit deze modellen blijkt dat op dit moment de blootstelling via voedsel in de praktijk binnen veilige grenzen blijft. Mocht er toch een gezondheidsrisico worden vastgesteld, dan adviseert EFSA aan de Europese Commissie om de norm aan te scherpen.
De kans dat resten van bestrijdingsmiddelen een risico vormen voor de gezondheid is dus klein, terwijl de voordelen van groente en fruit juist groot zijn. Het Voedingscentrum adviseert om groente en fruit te blijven eten en te variëren in wat u kiest. Zo krijgt u alle belangrijke voedingsstoffen hieruit binnen en verkleint u de kans op ongezonde hoeveelheden van een middel.