Inspectieresultaten vrijstelling blauwe bes 2024

In het kort: gebruik Exirel

Wij houden toezicht op het gebruik van vrijstellingen op basis van artikel 38 Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden. In 2024 voerden we inspecties uit bij blauwe-bessentelers om te controleren hoe zij omgingen met de vrijstelling voor Exirel.

We voerden de inspecties uit bij 20 blauwe-bessentelers, in totaal zijn er 139 van deze telers in Nederland. Het ging om een aselecte groep telers: zij waren willekeurig gekozen. We controleerden ook of deze telers zich aan de overige wet- en regelgeving voor gewasbeschermingsmiddelen hielden.

Bij elke teler voerden we een fysieke en administratieve inspectie uit. Daarnaast namen we gewasmonsters. Deze analyseerden we in het laboratorium. Zo konden we controleren welke gewasbeschermingsmiddelen er waren gebruikt.

Inspectieresultaten algemeen

Van de 20 inspecties waren er 11 akkoord en 9 niet akkoord. Dit betekent dat 55% van de gecontroleerde telers zich aan de regels hield.

Inspectieresultaten vrijstelling

In 2024 is voor de teelt van blauwe bes vrijstelling verleend voor de insecticide Exirel met de werkzame stof cyantraniliprole. Dit middel biedt bescherming tegen de Suzuki-fruitvlieg. Sinds 2015 wordt Exirel jaarlijks vrijgesteld op basis van artikel 38 Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden.

Toepassingsvoorwaarden

Het middel heeft strenge toepassingsvoorwaarden. Zo mag het niet gebruikt worden in grondwaterbeschermingsgebieden, om het grondwater te beschermen. Ook moet de teler maatregelen nemen tegen drift (verwaaiing). Deze maatregelen zijn nodig om in het water levende organismen, bijen en andere insecten te beschermen.

In 2024 is er een nieuwe toepassingsvoorwaarde voor Exirel bij gekomen. Het gaat om een periodieke voorwaarde, ook om het grondwater te beschermen. In de teelt van blauwe bes mag het middel op zijn vroegst in het tweede kalenderjaar na de laatste toepassing op hetzelfde perceel worden toegepast. In de tussenliggende periode mogen er geen andere middelen op basis van cyantraniliprole worden toegepast.

Vanwege de strenge eisen is Exirel onder gecontroleerde distributie vrijgesteld. De teler moet van tevoren aan de distributeur melden dat hij de middelen wil kopen. Hierbij moet de teler aantonen dat het bedrijf voldoet aan de gestelde eisen. De controles bij de distributie zijn geen onderdeel van de hier beschreven bedrijfsinspecties bij blauwe-bessentelers.

6 telers van blauwe bessen gebruikten Exirel

Op het moment dat wij de inspecties uitvoerden werd het vrijgestelde middel Exirel door 6 bedrijven gebruikt. Bij 4 van deze bedrijven constateerden wij een overtreding.

• 1 bedrijf hield zich niet aan de periodieke voorwaarden om het grondwater te beschermen.
• 3 bedrijven hielden zich niet aan de driftreducerende eisen.

De andere 2 bedrijven hielden zich wel aan de regels voor vrijstelling.

Inspectieresultaten overige overtredingen

Bij de inspecties keken we niet alleen naar het gebruik van Exirel. We controleerden ook of de blauwe-bessentelers zich aan andere regels voor gewasbescherming hielden. We constateerden verschillende overtredingen. Zo hielden 5 bedrijven zich niet aan de drift-reducerende eisen voor het toegelaten middel Tracer. Hier is een rapport van bevindingen voor opgesteld. Verder zijn er verschillende andere overtredingen geconstateerd, zoals:

• geen geldig bewijs van vakbekwaamheid
• overdosering (van onder andere Tracer)

Hoe hebben wij gehandhaafd?

Wij hebben gehandhaafd volgens ons interventiebeleid. We hebben de volgende interventies toegepast:

• 1 officiële waarschuwing
• 8 rapporten van bevindingen, op basis hiervan kan een boete of andere maatregel worden opgelegd

Het kan voorkomen dat bij 1 inspectie meerdere overtredingen zijn geconstateerd.

Vervolgaanpak

Wij gaan over deze cijfers in gesprek met de stakeholders, waaronder de sectorvertegenwoordigers, het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN).