Inspectieresultaten pre-workout-supplementen 2024

In het kort: onderzoek naar pre-workout-supplementen

Pre-workout-supplementen zijn populair onder sporters. Volgens een onderzoek van het RIVM gebruikt ongeveer een kwart van de Nederlandse sporters sportsupplementen zoals pre-workout-supplementen. Dit zijn middelen die sporters innemen voordat zij gaan sporten. Aanbieders beweren dat hun producten helpen om sportprestaties te verbeteren en zorgen voor extra energie, focus en uithoudingsvermogen.

Pre-workout-supplementen bevatten vaak (hoge gehaltes) cafeïne. Ook kunnen ze gevaarlijke farmacologisch actieve stoffen bevatten. Dat zijn stoffen die bepaalde functies in het lichaam kunnen beïnvloeden, zoals de bloeddruk of de stofwisseling. Veel farmacologisch actieve stoffen zijn niet toegestaan in supplementen. Ook staan deze stoffen niet altijd op het etiket, terwijl dit wel verplicht is.

Voor dit onderzoek analyseerden we 27 pre-workout-supplementen in poeder- en capsulevorm die in Nederland te koop zijn. We selecteerden de supplementen onder andere op basis van meldingen die we van consumenten ontvingen. We onderzochten de producten op de aanwezigheid van farmacologisch actieve stoffen en cafeïne. Alle 27 onderzochte supplementen bevatten cafeïne en in 8 supplementen troffen we farmacologisch actieve stoffen aan.

Inspectieresultaten: farmacologisch actieve stoffen en cafeïne in supplementen

Farmacologisch actieve stoffen in pre-workout-supplementen

In 8 van de 27 onderzochte pre-workout-supplementen troffen we farmacologisch actieve stoffen aan. Het ging om de volgende stoffen:

• Yohimbine - In 2 pre-workout-producten zat de stof yohimbine. Die stof is verboden in levensmiddelen. Zie bijlage III (deel A) van Verordening (EG) nr. 1925/2006. De stof kan zorgen voor gevaarlijke bijwerkingen, zoals hartkloppingen, hoge bloeddruk en duizeligheid. Aanbieders van deze producten moesten de verkoop direct staken en kregen een boete.
• Rauwolscine - 1 product bevatte naast yohimbine de stof rauwolscine, ook wel bekend als α-yohimbine. Ook een ander onderzocht supplement bevatte deze stof. Rauwolscine heeft vergelijkbare effecten en bijwerkingen als yohimbine. We beschouwen rauwolscine als een novel food, omdat er geen informatie bekend is dat deze stof voor 15 mei 1997 als levensmiddel werd verkocht binnen de Europese Unie (EU). Voordat een novel food op de markt mag worden gebracht, is toelating van de Europese Commissie en de EU-lidstaten vereist. Rauwolscine is niet toegelaten en daarom is deze stof verboden in supplementen. Aanbieders van supplementen met rauwolscine moesten hun producten direct uit de handel halen. Ook kregen ze een boete.
• Higenamine, N,N-DMPEA, phenethylamine, octopamine en halostachine – In 5 pre-workout-supplementen zaten de farmacologisch actieve stoffen higenamine, N,N-DMPEA, phenethylamine, octopamine of halostachine. Of een combinatie van deze stoffen. Niet al deze stoffen stonden op het etiket vermeld. Deze stoffen kunnen in een hoge dosering gevaarlijk zijn. Er zijn nog geen wettelijke regels voor het gebruik van deze stoffen in supplementen. Daardoor konden wij niet handhavend optreden en zijn producten met deze stoffen gewoon te koop. In een adviesrapport van BuRO aan de minister voor Medische Zorg en Sport staat het advies om deze stoffen op te nemen in een wettelijke nationale lijst van onveilige stoffen, zodat handhaving wel mogelijk wordt.

Cafeïne in pre-workout-supplementen

Alle 27 onderzochte supplementen bevatten cafeïne. Voor volwassenen is het veilig voor de gezondheid om maximaal 200 milligram cafeïne per keer binnen te krijgen, en maximaal 400 milligram per dag. Dit staat in een advies van EFSA uit 2015. Een overschrijding kan zorgen voor gezondheidsklachten, zoals een verhoogde bloeddruk, hoofdpijn en rusteloosheid. Er is geen wettelijke limiet voor cafeïne in supplementen.

Bij 18 onderzochte pre-workout-supplementen zagen we een overschrijding van de veilige hoeveelheid van 200 milligram cafeïne per keer. Dat is bij gebruik volgens de aanwijzingen op de verpakking. En 9 pre-workout-supplementen overschreden de maximale dagdosering van 400 milligram cafeïne. De overschrijding kan nog hoger zijn als een gebruiker ook andere producten met cafeïne consumeert, zoals koffie of energiedrank.

Overige risico’s

De farmacologisch actieve stoffen en cafeïne in supplementen kunnen elkaars werking versterken. Dit kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Ook kunnen de stoffen een wisselwerking hebben met medicijnen, met mogelijk ernstige gevolgen voor de gezondheid. Het is extra gevaarlijk als deze stoffen niet op het etiket staan. Consumenten weten dan niet wat ze precies innemen en of er een risico is op een gevaarlijke wisselwerking.

Hoe hebben wij gehandhaafd?

We hebben maatregelen opgelegd bij bedrijven die producten met yohimbine en rauwolscine verkochten. Deze bedrijven kregen een boete. Ook moesten deze bedrijven de handel in deze producten direct staken en hun klanten informeren.

We hebben alle bedrijven gecontroleerd op hun voedselveiligheidsplan. Zo'n plan is verplicht voor elk bedrijf dat levensmiddelen verkoopt of verwerkt. In dit plan beschrijven bedrijven hoe ze de veiligheid van hun producten waarborgen. Bedrijven die het voedselveiligheidsplan niet op orde hadden, kregen een waarschuwing of boete. Bedrijven zijn zelf verantwoordelijk voor de veiligheid van de producten die zij op de markt brengen.

Lees meer over ons toezicht en ons interventiebeleid.

Vervolgaanpak

We gaan de komende maanden controleren of bedrijven hun overtredingen hebben opgelost. Als dit niet is gebeurd, kunnen er zwaardere maatregelen volgen, zoals hogere boetes.

Wilt u pre-workout-supplementen kopen of gebruiken? Wees kritisch. Kijk goed naar de ingrediënten en denk na over mogelijke risico’s voor uw gezondheid. Sommige stoffen hebben bijwerkingen, zeker in hoge doseringen. Houd u daarom altijd aan de dosering die op de verpakking staat. Neem ook niet meerdere supplementen tegelijk, want sommige stoffen kunnen elkaars werking versterken. Dat kan schadelijk zijn voor uw gezondheid.

Sport u fanatiek of op hoog niveau en wilt u supplementen gebruiken? Kies producten met een keurmerk van het Nederlands Zekerheidssysteem Voedingssupplementen Topsport (NZVT). Sommige stoffen die in supplementen zitten, staan namelijk op de dopinglijst. Op de website van de Dopingautoriteit vindt u hierover meer informatie.

Krijgt u klachten nadat u een supplement heeft gebruikt? Neem dan contact op met een arts en vertel dat u een voedingssupplement heeft ingenomen. Daarnaast kunt u een melding doen bij bijwerkingencentrum Lareb als u denkt dat het supplement bijwerkingen heeft veroorzaakt.

Vertrouwt u een supplement niet of lijkt er iets mis mee? Meld dit dan bij ons.