NVWA in 2022

Ontwikkelingen in de buitenwereld en de invloed daarvan op ons werk

In het eerste kwartaal van 2022 hadden we nog te maken met de naweeën van de coronapandemie. Tot eind januari was de horeca vanwege coronamaatregelen gesloten. In deze periode zijn wel inspecties uitgevoerd bij horecabedrijven met afhaal- en bezorgdiensten. Met de versoepelingen eind januari openden meer horecabedrijven de deuren en vonden ook daar weer inspecties plaats. Als gevolg van het coronavirus waren er in 2022 meer medewerkers dan gemiddeld ziek of in quarantaine. De begin 2022 nog geldende coronamaatregelen hadden ook effect op het tijdig opleiden van nieuw ingestroomde inspecteurs omdat hiervoor fysieke bijeenkomsten noodzakelijk zijn.

2022 was ook het jaar dat de oorlog uitbrak in Oekraïne. Gevluchte Oekraïners namen massaal hun huisdier mee, ook naar Nederland. Omdat in Oekraïne hondsdolheid voorkomt, was het van groot belang dat de dieren zo snel mogelijk door een dierenarts werden gezien en dat de dieren in thuisquarantaine gingen. Dit om te voorkomen dat vluchtelingen met hun huisdieren onbedoeld hondsdolheid meenamen naar Nederland. Samen met de Douane droegen we bij aan het bewaken van de sancties tegen Rusland. Veranderde importstromen vroegen ook extra inzet op het houden van risicogericht toezicht op de veiligheid van grondstoffen en voedsel.

Ook vogelgriep hield ons bezig in 2022. Het aantal uitbraken van vogelgriep is in 2022 fors gestegen. Niet alleen in de winter hadden we te maken met uitbraken, ook in de zomer was het vogelgriepvirus actief. Miljoenen vogels zijn in 2022 geruimd. Vogelgriep heeft veel impact in de samenleving. Impact op betrokken veehouders, op eierprijzen, op populaties van wilde vogels en op onze medewerkers die bijvoorbeeld alle vervoersverboden en ruimingen op bedrijven organiseren.

Tegelijkertijd ging het reguliere werk door en hebben we wezenlijk bijgedragen aan de veiligheid van voedsel- en consumentenproducten, dierenwelzijn, dier- en plantgezondheid en bescherming van de natuur en het milieu. We voerden controles uit in het kader van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. We hebben importcontroles uitgevoerd en exportcertificaten verleend. We draaiden projecten en voerden inspecties uit. We vonden bijvoorbeeld medicijnresten in rundvlees met nieuwe opsporingstechnieken, namen koffers vol glasaal in beslag, deelden boetes uit bij fraude met mest, haalden erectie-opwekkende honing uit de handel, namen ruim 500 kuub fout hout in beslag, waarschuwden voor levensgevaarlijke harddrugs in champagne en publiceerden diverse publiekswaarschuwingen. Allemaal onderwerpen die maatschappelijk volop in de belangstelling staan. We hebben, dikwijls samen met sector- en branchepartijen, verbeterstappen kunnen zetten. Helaas was het ook regelmatig noodzakelijk om stevig in te grijpen, vooral bij excessen ten aanzien van dierenwelzijn in de vleessector.

Inzet extra middelen uit het regeerakkoord

In december 2021 werd duidelijk dat het kabinet in het regeerakkoord structureel middelen beschikbaar heeft gesteld voor het opheffen van de disbalans tussen taken en middelen. Het gaat om 30 miljoen euro vanaf 2022, oplopend naar 100 miljoen euro in 2028. In 2022 zijn we gestart met het werven van nieuwe medewerkers. Ondanks de krappe arbeidsmarkt mochten we meer dan 500 nieuwe medewerkers verwelkomen. Daarnaast zijn we direct begonnen met extra investeringen in een aantal urgente thema’s. Dit zijn onder andere:

• het kunnen voldoen aan Europese wet- en regelgeving op het gebied van plant, dier en vis;
• toezicht op onjuist gebruik van biociden op agrarische bedrijven;
• het meewerken aan verzoeken tot strafrechtelijk onderzoek van het Europees Openbaar Ministerie (EOM);
• het oplossen van structurele problematiek bij het toezicht op fytosanitaire normen;
• de herstart van het toezicht op de onderwerpen machines (inclusief baterijen) en gasttoestellen.

Het realiseren van veranderingen kost tijd. Daarom is niet alle inzet direct zichtbaar voor de samenleving.

Tegelijkertijd werkten we aan het herstellen van het fundament van de organisatie, zoals de doorontwikkeling van de directie Keuren. Ook gingen we in 2022 door met het versterken van het toezicht in de vleesketen. We implementeerden de Europese richtsnoeren transportwaardigheid varkens en verscherpten ons handhavingsbeleid. Dit had effect op de naleving, want het aantal aangevoerde dieren op het slachthuis dat niet vervoerd had mogen worden nam af en ook kregen we tot en met december 2022 geen klachten en meldingen meer vanuit andere lidstaten.

Risicogericht werken

We werken zoveel mogelijk risicogericht. Om risico's goed in beeld te brengen, kijken we vanuit verschillende invalshoeken. Zo kijken we naar risico's binnen de publieke belangen waarop de NVWA toeziet en naar risico's binnen de verschillende ketens. In 2022 hebben we onder andere de Ketenanalyse voor de Visketen uitgebracht. Dit heeft geleid tot adviezen om de risico's voor de voedselveiligheid, het dierenwelzijn, de diergezondheid en voor de natuur te beperken, waarmee we in 2023 aan de slag gaan. Ook heeft Buro Risicobeoordeling & Onderzoek (BuRO) van de NVWA op onafhankelijke en wetenschappelijke wijze de risico's voor de publieke belangen en ketens beoordeeld. Hiervoor heeft BuRO in 2022 9 adviezen uitgebracht en gepubliceerd.

Innovatie en vernieuwing

De wereld verandert en dus verandert het toezicht mee. Naast reguliere inspecties, kijken we voortdurend naar andere toezichtinstrumenten om risico's te verminderen en naleving te bevorderen. Zo maken we inmiddels gebruik van 26 private controlesystemen, waardoor de intensiteit van ons toezicht aangepast kan worden. Daarnaast speelt samenwerking en gedragsverandering een steeds belangrijkere rol. Bij de online verkoop van producten via platforms zoals bol.com of Marktplaats, blijkt het bijvoorbeeld veel effectiever om samenwerkingsafspraken te maken. Daarbij informeert het platform bezoekers actief over de geldende regels en het toezicht door de NVWA.

Om zicht te krijgen op het online aanbod van speelgoed en de veiligheidsrisico's daarvan, is met een kinderpanel naar de invloed van influencers gekeken. Dit maakte het mogelijk om de online kanalen waar kinderen gebruik van maken te betrekken bij het verbeteren van de veiligheid.

Technische innovaties in het toezicht waren er ook in 2022. We ontwikkelden een app waarmee inspecteurs onder andere geografische informatie krijgen over broedplaatsen van tijgermuggen. We hebben drones ingezet bij inspecties op gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en bij het detecteren van illegale fuiken. Ook hebben we met drones nesten van de oprukkende Aziatische hoornaars opgespoord. Voor de pilot cameratoezicht in slachthuizen waren we genomineerd voor de 'Innovatieprijs Toezicht 2022'. We wonnen de publieksprijs.

Tot slot hebben we in 2022 in 74 innovatieprojecten stappen gezet en zijn 17 projecten (bijna) afgerond. Zo gebruiken onze inspecteurs inmiddels de 'tijgermugloopapp', zodat zij altijd de meest actuele informatie zien. Drones zijn ingezet als vliegende verrekijker bij de uitvoering van fysieke controles in het kader van Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer.