Inspectieresultaten toepassing van gewasbeschermingsmiddelen 2022

In het kort: vooral controles van toepassingen met spuitapparatuur

In de Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden en het Activiteitenbesluit milieubeheer staan voorschriften voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Deze voorschriften zijn er om mens, dier en milieu te beschermen. Het gaat om algemene voorschriften. In het wettelijk gebruiksvoorschrift van de middelen zelf staan vaak aanvullende (toepassings)voorwaarden. Een voorbeeld hiervan is dat een middel alleen mag worden toegepast met bepaalde driftreducerende spuittechnieken. Dit betekent dat er minder risico is op verwaaiing van het middel. We controleren of gebruikers zich aan deze voorwaarden houden op het moment dat het middel daadwerkelijk wordt toegepast.

In 2022 hebben we 154 toepassingsinspecties uitgevoerd in de buitenteelt van land- en tuinbouwgewassen. We voerden inspecties uit bij verschillende gewasgroepen. We keken vooral naar toepassingen met spuitapparatuur. 113 inspecties waren akkoord en 41 niet akkoord. Het percentage inspecties waarbij de regels werden nageleefd was 76% in 2022. Dit percentage hebben we bepaald op basis van het aantal overtredingen met een rapport van bevindingen en/of een schriftelijke waarschuwing tot gevolg.

Bij de toepassing met spuitapparatuur controleerden we onder andere of de gebruikers zich aan de driftreducerende voorschriften uit het Activiteitenbesluit milieubeheer hielden. Bij 18 van de 146 inspecties was dat niet het geval.

Verder controleerden we bij alle inspecties of de gebruikers uitsluitend toegelaten middelen gebruikten en zich daarbij aan de gebruiksvoorschriften van deze middelen hielden. Bij 17 van de 154 inspecties zagen we overtredingen, de overige 137 inspecties waren akkoord. De meest voorkomende overtreding was het niet voldoen aan de gestelde driftreductie eisen.

Inspectieresultaten: 76% naleving

Bij onze inspecties keken we naar de volgende toepassingen van gewasbeschermingsmiddelen:

• 146 toepassingen met spuitapparatuur (spuitvloeistof)
• 7 toepassingen van granulaat
• 1 dompelbehandeling

Bij 41 van de 154 inspecties constateerden we een of meerdere overtredingen van verschillende voorschriften.

Resultaten en maatregelen totaal en per gewas(doel)groep

Gewasgroep	Totaal aantal inspecties	Aantal inspecties akkoord	Aantal inspecties niet-akkoord	Inspecties met interventie rapport van bevindingen en/of schriftelijke waarschuwing
Akkerbouw	53	44	11	9
Bloembollen	33	30	3	3
Fruitteelt	20	13	7	7
Groenteteelt	20	13	7	7
Loonwerkers	5	3	2	2
Sierteelt: buitenteelt van vaste planten, bloemisterij- en/of boomkwekerijgewassen	9	1	8	7
Totaal	154	113	41	37

Hoe hebben wij gehandhaafd?

Wij hebben gehandhaafd volgens ons interventiebeleid. Voor de overtredingen hebben we een rapport van bevindingen opgemaakt of een schriftelijke waarschuwing aangezegd. In totaal ging het om 30 rapporten van bevindingen en 7 schriftelijke waarschuwingen. Voor 4 geringe overtredingen kon worden volstaan met een mondelinge mededeling.

Het naleefniveau bij het feitelijk toepassen van gewasbeschermingsmiddelen was 76%. Dit hebben we berekend op basis van het aantal overtredingen met een rapport van bevindingen en/of een schriftelijke waarschuwing tot gevolg.

Resultaten per voorschrift

Voorschrift	Totaan aantal inspecties	Akkoord	Niet-akkoord	Inspecties met interventie rapport van bevindingen en/of schriftelijke waarschuwing
Gebruik GBM	154	135	17	16
Activiteitenbesluit milieubeheer (niet van toepassing bij toepassing granulaat en dompelbehandeling)	146	128	18	17
Bewijs van vakbekwaamheid	154	147	7	7
Keuringsplicht toedieningsapparatuur	154	149	5	5
Zorgplicht	154	152	2	2

Inspectieresultaten voorschriften driftreductie uit Activiteitenbesluit milieubeheer

Toepassingen van gewasbeschermingsmiddelen met spuitapparatuur moeten voldoen aan driftreducerende voorschriften uit het Activiteitenbesluit milieubeheer. Bij de 18 van de 146 inspecties werden de voorschriften niet goed nageleefd. Dit waren de overtredingen:

• Er werd geen gebruik gemaakt van een techniek die minimaal 75% driftreductie haalt. Deze overtreding zagen we 9 keer.
• Er werd geen kantdop gebruikt langs een oppervlaktewaterlichaam. Deze overtreding zagen we 8 keer.
• De brede teeltvrije zone werd niet aangehouden. Deze overtreding zagen we 1 keer.

Hoe hebben wij gehandhaafd?

Hierboven staat beschreven hoe wij hebben gehandhaafd. We stelden voor deze overtredingen 15 rapporten van bevindingen op, gaven 2 schriftelijke waarschuwingen en deden 1 mondelinge mededeling.

Inspectieresultaten gebruik van gewasbeschermingsmiddelen

Bij 17 van 154 inspecties constateerden we overtredingen van de gebruiksvoorschriften. Het ging om het gebruik van niet toegelaten middelen of het gebruik van middelen in strijd met het wettelijk gebruiksvoorschrift. Dit waren de overtredingen:

• Er werd niet voldaan aan de gestelde drifteisen. Deze overtreding zagen we 10 keer.
• Er werd een niet in de teelt toegelaten middel toegepast. Deze overtreding zagen we 2 keer.
• Er werd een niet in Nederland toegelaten middel toegepast. Deze overtreding zagen we 2 keer.
• Schoonmaakazijn werd als onkruidbestrijdingsmiddel gebruikt. Deze overtredingen zagen we 1 keer.
• 2 keer stelden we een overtreding van andere toepassingsvoorwaarden opgenomen in het wettelijke gebruiksvoorschrift vast.

Hoe hebben wij gehandhaafd?

Voor 14 van hierboven beschreven overtredingen hebben we een rapport van bevindingen opgemaakt. Bij 3 inspecties kon worden volstaan met een schriftelijke waarschuwing (2x) of een mondelinge mededeling (1x), aangezien er sprake was van een gering risico, gering van omvang en kennelijk een incident.

Vervolgaanpak: telers beter motiveren

De laatste jaren stijgt het gemiddelde naleefniveau bij toepassingsinspecties licht. In de jaren 2018 en 2019 was het niveau nog 67%. Daarna steeg het naar respectievelijk 71%, 74% en 76% naleving in de jaren 2020, 2021 en 2022. Daarmee komt het gemiddelde naleefniveau over de jaren 2018 tot en met 2022 op 71%.

De overtredingen zitten voornamelijk in het niet naleven van de driftreducerende voorschriften. Daarom hebben wij in 2021 onderzoek gedaan naar de motieven van telers van land- en tuinbouwgewassen om deze voorschriften wel of niet na te leven. We deden het onderzoek in opdracht van de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Aansluitende hebben wij in mei 2023 een brainstormsessie (in de vorm van een hackaton) georganiseerd met verschillende stakeholders, waaronder de betrokken ministeries, brancheorganisaties, Waterschappen, Ctgb en telers. Het doel was om samen ideeën te ontwikkelen om tot een hogere naleving door telers te komen. De oplossingsrichtingen moeten door de verschillende partijen nog (samen of afzonderlijk) worden uitgewerkt tot concrete acties.

In tussentijd blijven wij toepassingsinspecties uitvoeren.