Vogelgriep

Wat is vogelgriep?

Vogelgriep is een ernstige virusziekte. Verschillende soorten vogels kunnen er erg ziek van worden en eraan dood gaan. Vogelgriep is ook nog eens erg besmettelijk. Vogels kunnen ook zoogdieren besmetten, bijvoorbeeld vossen, zeehonden, honden en katten. Ook mensen kunnen vogelgriep krijgen.

Vogelgriep bij zoogdieren

Vogelgriep kan soms ook van vogels overgaan naar zoogdieren, zoals vossen, honden, katten en zeehonden. Maar de kans dat deze dieren besmet raken is zeer klein. Het meeste risico lopen zoogdieren die besmette wilde vogels opeten.

Vogelgriep bij mensen

Vogelgriep is een zoönose: een ziekte die kan overgaan van dier op mens (en andersom). Maar de kans dat mensen besmet raken is klein. Het meeste risico lopen mensen die met pluimvee werken. Zij kunnen het krijgen als hun vogels besmet zijn. Besmetting via zoogdieren komt nauwelijks voor. Lees hoe u kunt voorkomen dat u zelf besmet raakt.

Is vogelgriep gevaarlijk voor mensen?

Als er toch een besmetting onder mensen plaatsvindt, zijn de klachten meestal mild. Het gaat dan om klachten als koorts, hoofdpijn, spierpijn en hoesten. Kijk voor meer informatie over vogelgriep bij mensen op de website van het RIVM.

Hoe kan ik vogelgriep bij vogels herkennen?

Een van de eerste tekenen is dat de vogels erg sloom worden. Ook kunnen vogels plotseling doodgaan. Lees meer over de symptomen van vogelgriep.

Hoe wordt vogelgriep overgedragen?

De oorzaak van vogelgriep is een virus. Dit is erg besmettelijk. Het zit onder meer in de mest van besmette vogels. Ook zit het in het stof uit een besmette stal. Daardoor kan het virus zich ook via de lucht verplaatsen. Momenteel verspreidt de ziekte verspreidt zich vooral via wilde vogels die van de ene naar de andere plek trekken.

Trekvogels dragen het virus vaak bij zich. Zij kunnen nieuwe varianten van vogelgriep het land binnenbrengen. Daarom was er altijd een piek in de winter. Maar sinds 2022 zijn er ook veel besmettingen in de zomer. Bij pluimvee én bij wilde vogels. Vogelgriep is nu het hele jaar door aanwezig in Nederland.

Meld vogelgriep

Omdat vogelgriep zo besmettelijk is, is het erg belangrijk dat u een mogelijke besmetting met vogelgriep direct meldt. Zo helpt u verdere verspreiding te voorkomen.

Meld vogelgriep bij vogels

• Pluimveehouders zijn verplicht om vogelgriep te melden bij het Landelijk meldpunt dierziekten via telefoonnummer 045 - 546 31 88. U moet al een melding doen als er meer vogels doodgaan dan normaal. Ook als nog niet zeker is dat het om vogelgriep gaat. Lees meer over de meldplicht voor pluimveehouders.
• Houdt u kippen of andere vogels als hobby? Schakel uw dierenarts in als de vogels verschijnselen van vogelgriep hebben. U moet een verdenking op vogelgriep melden bij het Landelijk meldpunt dierziekten: 045 - 546 31 88
• Bel de gemeente of de Dierenambulance via 0900-02 45 als u een zieke of gewonde vogel vindt.
• Lees wat u kunt doen als u dode wilde (water)vogels heeft gevonden.

Meld vogelgriep bij zoogdieren

Als medewerker van een onderzoeksinstelling, dierenarts of (tijdelijke) houder heeft u een meldplicht als u vogelgriep bij een zoogdier aantreft. Krijgt u een positieve uitslag op een H5 specifieke ELISA-, HAR- of PCR-test voor hoogpathogene vogelgriep (HPAI) bij een zoogdier? Meld dit dan direct bij het Landelijk meldpunt dierziekten, via telefoonnummer 0900-02 45.

Dankzij deze meldingen weet het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) welke soorten zoogdieren besmet zijn met vogelgriep en waar in Nederland deze dieren gevonden worden. Deze informatie kan helpen om verdere verspreiding van vogelgriep tegen te gaan. Melding heeft geen gevolgen voor de betreffende zoogdieren, zij hoeven niet bestreden (gedood) te worden.

Heeft u als particulier een dood zoogdier gevonden? Lees waar u dode zoogdieren kunt melden (kijk onder aan pagina).

Wat gebeurt er met mijn melding?

De NVWA is verplicht om uitbraken van vogelgriep te bestrijden op locaties waar vogels worden gehouden, zoals pluimveebedrijven, kinderboerderijen, zorgboerderijen en dierentuinen. Eerst doen we onderzoek. Als de dieren besmet zijn met de zeer besmettelijke variant van vogelgriep, nemen we maatregelen om te voorkomen dat nog meer locaties besmet raken. De vogels op de besmette locatie worden geruimd. In de omgeving wordt een vervoersverbod ingesteld, onder meer voor levend pluimvee en eieren.

Uitbraak van vogelgriep voorkomen

Een uitbraak van vogelgriep willen we natuurlijk zoveel mogelijk voorkomen. Als er veel besmettingen zijn, kan de overheid maatregelen afkondigen, zoals de ophok- en afschermplicht. Soms gelden de maatregelen alleen voor bepaalde regio's, soms voor het hele land. Op de website van de Rijksoverheid vindt u een overzicht van de maatregelen die nu van kracht zijn.

Veel maatregelen gelden niet alleen voor pluimveebedrijven, maar bijvoorbeeld ook voor kinderboerderijen, dierentuinen en mensen die kippen in hun tuin houden. In onze video kunt u zien hoe u uw kippen kunt afschermen.

Reinig en ontsmet uw (pluim)veewagen

Vervoert u dieren van en naar landen waar vogelgriep heerst (een risicoland)? Dan is het belangrijk dat u uw veewagen goed reinigt en ontsmet bij terugkomst in Nederland. Doe dit bij een erkende R&O-plaats en gebruik een middel uit de lijst met toegelaten ontsmettingsmiddelen.

Test uw pluimvee op vogelgriep

Als pluimveehouder bent u verplicht om uw dieren te controleren op vogelgriep. Dit heet monitoring op vogelgriep. Omdat aan de dieren meestal niet te zien is of ze besmet zijn, moet u geregeld monsters nemen van uw pluimvee. Deze worden onderzocht door de Royal GD. Welke monsters u moet nemen hangt af van uw bedrijfstype en soort pluimvee.

Lees meer over monitoring op vogelgriep.

Waar komt vogelgriep voor?

Ondanks de landelijke maatregelen komt er toch vogelgriep voor in Nederland, zowel bij wilde vogels als bij gehouden vogels. Kijk waar besmettingen met vogelgriep zijn gemeld.

Vragen over vogelgriep?

Heeft u vragen over vogelgriep en kunt u het antwoord niet vinden op onze website? Dan kunt u terecht bij deze organisaties:

• NVWA
• Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN)
• Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)
• Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
• Wageningen Bioveterinary Research

NVWA

Wij beantwoorden vragen over de volgende onderwerpen:

• ruimingen, reinigingen en ontsmettingen
• individuele ontheffingen van het vervoersverbod 
• import en export (beperkingen en verklaringen)
• exportverklaringen bij een uitbraak
• handhaving van de maatregelen die het ministerie van LVVN afkondigt

Verdachte of besmette bedrijven kunnen ook bij ons terecht met vragen.

Bij ons kunt u ook meldingen doen over:

• overtredingen van de maatregelen
• achtergebleven borden vervoersverbod

Neem contact op met de NVWA.

Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN)

LVVN kondigt maatregelen af bij een uitbraak van vogelgriep op basis van bestaande wet- en regelgeving. De NVWA houdt toezicht op deze maatregelen. Bekijk de uitgebreide informatie van LVVN op de website rijksoverheid.nl. U vindt hier ook kamerbrieven.

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)

RVO beantwoordt vragen over:

• de regelingen en maatregelen die het ministerie van LVVN neemt, zoals de ophokplicht, afschermplicht, het vervoersverbod, het jachtverbod en tentoonstellingenverbod
• dierenwelzijn bij een dierziektecrisis
• schadevergoeding als u schade lijdt door de maatregelen

RVO beantwoordt vragen van ondernemers, consumenten, vogelopvangcentra, hobbyhouders, kinderboerderijen en dierenambulances. Bekijk de informatie op de website van RVO.

Op de site van RVO staat ook de Dierziekteviewer: hier ziet u waar de vervoersmaatregelen van kracht zijn. 

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)

Bij het RIVM kunt u terecht met vragen over vogelgriep bij mensen en de risico’s voor de volksgezondheid. Professionals vinden op deze website ook de LCI-richtlijn influenza van dierlijke oorsprong.

Wageningen Bioveterinary Research

Bij Wageningen Bioveterinary Research kunt u onder meer terecht met vragen over onderzoek naar vogelgriep en testmethodes.